შეხედეთ უძველეს ობიექტებს საქართველოში. ჭიათურის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი.
ჭიათურის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი ცამეტ ათასზე მეტ ყველაზე მრავალფეროვან ექსპონატს ინახავს. ბრინჯაოს ცულები, შუბისპირები, ქინძისთავები, მძივები, რომლებიც დათარიღებულია ჩვენი ეპოქის მესამე ათასწლეულით, შეიძლება აღინიშნოს. ასევე აქ ნახავთ ადგილობრივი ოსტატების ფერწერისა და გამოყენებითი ხელოვნების ნიმუშებს.
ჭიათურის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი მდებარეობს ჭიათურის კულტურის ცენტრის შენობაში.
მუზეუმი შეიცავს 13 000-ზე მეტ ექსპონატს, რომელთა შორის ყველაზე აღსანიშნავია ტერიტორიაზე არქეოლოგიური გათხრების დროს აღმოჩენილიჭიათურადა თარიღდება ძვ.წ III ათასწლეულით. ბრინჯაოს ცულები, შუბის პირები, ქინძისთავები, მძივები, აგრეთვე ნუმიზმატიკური და ეთნოგრაფიული მასალები: ადგილობრივი მხატვრებისა და ხელოსნების გამოყენებითი ხელოვნების ნახატები და მაგალითები, ფოტოები და სხვადასხვა დოკუმენტები.
აღსანიშნავია მანგანუმის აღმოჩენისა და მისი სამრეწველო განვითარების ამსახველი მასალები. ჭიათურის მანგანუმი პირველად 1846 წელს აღმოაჩინა გერმანელმა ჰერმან აბიჩმა, მეტსახელად "კავკასიის გეოლოგიის მამამ". 1879 წელს მანგანუმის სამრეწველო მოპოვება აკაკი წერეთელმა დაიკავა. 1928 წელს ჰარიმანის კონცესიის გაუქმების შემდეგ შეიქმნა ჭიათურის მანგანუმის ტრესტი. 1895 წელს ჭიათურაში ამოქმედდა პირველი ვიწროლიანდაგიანი რკინიგზა, 1900 წელს კი პირველი სატვირთო საბაგირო გზა.
ჭიათურის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი მდებარეობს ქალაქ ჭიათურაში, რომელიც მდებარეობს საქართველოს კავკასიურ ნაწილში. მუზეუმი დაარსდა 1977 წელს და მას შემდეგ მან შეაგროვა 13000-ზე მეტი ექსპონატი თავის კოლექციებში, რომლებიც ასახავს ამ რეგიონის ისტორიასა და კულტურას.
კოლექციის ზოგიერთი ყველაზე ძვირფასი ნაწილია ბრინჯაოს ცულები, შუბის პირები, ქინძისთავები, მძივები და სხვა საყოფაცხოვრებო ნივთები, რომლებიც თარიღდება ჩვენს წელთაღრიცხვამდე III ათასწლეულით. ეს ექსპონატები ჭიათურის ტერიტორიაზე არქეოლოგიური გათხრების დროს აღმოაჩინეს და ამ მხარის უძველესი ისტორიის უნიკალური მტკიცებულებაა.
თუმცა, მუზეუმში არა მხოლოდ დაცულია ჭიათურის ისტორიის მატერიალური კვალი, არამედ წარმოდგენილია ხელოვნებისა და ხელნაკეთობების ფართო გამოფენა. აქ შეგიძლიათ იხილოთ ადგილობრივი მხატვრებისა და ხელოსნების ნამუშევრები, რომლებიც ასახავს ტრადიციულ ტექნიკას და სტილს, ასევე ადგილობრივი მასალებისგან დამზადებულ მრავალფეროვან პროდუქტს. ზოგიერთ მათგანს უდიდესი მნიშვნელობა აქვს მეცნიერებისა და ხელოვნებისთვის და შეიძლება იყოს ხელოვნების ისტორიკოსების, ეთნოგრაფებისა და ისტორიკოსების კვლევის ობიექტი.
ერთ-ერთი ყველაზე საინტერესო ექსპონატია ნუმიზმატიკური მასალების კოლექცია. მასში წარმოდგენილია მონეტები და სხვა ფულადი ერთეულები, რომლებიც გამოიყენებოდა ჭიათურის და მიმდებარე რეგიონების ტერიტორიაზე სხვადასხვა ისტორიულ პერიოდში. ეს ობიექტები არა მხოლოდ ასახავს რეგიონის ეკონომიკურ ისტორიას, არამედ შეიძლება გახდეს ინფორმაციის წყარო ადგილობრივი სავაჭრო ურთიერთობებისა და სხვა ხალხებთან კონტაქტების შესასწავლად.
ჰერმან აბიჩი, რომელიც ცნობილია როგორც "კავკასიის გეოლოგიის მამა". მისმა აღმოჩენამ გამოიწვია ამ მხარეში მრეწველობის გაჩენა და ჭიათურის მანგანუმი საქართველოს ეკონომიკის მნიშვნელოვან ელემენტად იქცა. 1879 წელს აკაკი წერეთელმა დაიკავა საწარმოო მანგანუმის მოპოვება, ხოლო 1928 წელს, „ჰარიმანის კონცესიის“ გაუქმების შემდეგ, შეიქმნა ჭიათურის მანგანუმის ტრესტი.
ჭიათურის განვითარებაში მანგანუმის მნიშვნელოვანი როლის მიუხედავად, ტერიტორია მდიდარია სხვა ბუნებრივი რესურსებითაც. კერძოდ, ჭიათურის ტერიტორიაზე აღმოჩენილია ისეთი სასარგებლო წიაღისეულის საბადოები, როგორიცაა ალუმინი, რკინა და ოქრო. გარდა ამისა, ჭიათურის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი შეიცავს მინერალებისა და ქანების მდიდარ კოლექციას, რომელიც იპყრობს სპეციალისტების ყურადღებას მთელი მსოფლიოდან.
რესურსების გარდა ჭიათურას სხვა ატრაქციონებიც აქვს. ამრიგად, 1895 წელს ჭიათურის ტერიტორიაზე ამოქმედდა პირველი ვიწროლიანდაგიანი რკინიგზა, რომელიც დღემდე მოქმედია და რეგიონის ერთ-ერთ მთავარ ტურისტულ ღირსშესანიშნაობას წარმოადგენს. ასევე ჭიათურაში შეგიძლიათ იპოვოთ რამდენიმე აქტიური ჩანჩქერი, რომლებიც იზიდავს ტურისტებს თავისი სილამაზითა და სიდიადეებით.
ჭიათურის კულტურის მნიშვნელოვანი ელემენტია ამ მხარის მოსახლეობის ტრადიციები და წეს-ჩვეულებები. ბევრი მათგანი დღემდეა შემორჩენილი და წარმოადგენს საქართველოს ზოგად კულტურულ მემკვიდრეობაში განუმეორებელ ჩანართებს. ასევე აღსანიშნავია ჭიათურის ისტორიული ძეგლები, მათ შორის უძველესი ეკლესიები და ციხე-სიმაგრეები, რომლებიც შუა საუკუნეებით თარიღდება.
ჭიათურის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი ამ ტერიტორიის ერთ-ერთი მთავარი ღირსშესანიშნაობაა. იგი შეიცავს ექსპონატების მდიდარ კოლექციას, რომელიც ასახავს ქალაქისა და მისი შემოგარენის ისტორიას, მათ შორის არქეოლოგიურ აღმოჩენებს, საყოფაცხოვრებო ნივთებს, დოკუმენტებს და ფოტოებს, რომლებიც დაკავშირებულია ადგილობრივი მოსახლეობის ცხოვრებასა და საქმიანობასთან.
ჭიათურის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი მდებარეობს ქალაქის კულტურული ცენტრის ისტორიულ შენობაში და ჭიათურის ერთ-ერთი მთავარი ღირსშესანიშნაობაა. მუზეუმში წარმოდგენილია 13 ათასზე მეტი ექსპონატი, რომელთა შორის განსაკუთრებული ადგილი უკავია ჭიათურის ტერიტორიაზე არქეოლოგიური გათხრების შედეგად აღმოჩენილ ნივთებს.
მუზეუმის ერთ-ერთი ყველაზე ძვირფასი ექსპონატია ბრინჯაოს ცულების, შუბისპირების, ქინძისთავების და მძივების კოლექცია, რომელიც თარიღდება ჩვენს წელთაღრიცხვამდე III ათასწლეულით. ეს ობიექტები მიუთითებს იმაზე, რომ ჭიათურის ტერიტორიაზე არსებობდა უძველესი ცივილიზაცია, რომელმაც იცოდა მაღალი ხარისხის ლითონის ნაწარმის დამზადება.
გარდა ამისა, მუზეუმში წარმოდგენილია ადგილობრივი ხელოსნების მხატვრობისა და გამოყენებითი ხელოვნების ნიმუშები, რაც ასახავს ადგილობრივი მაცხოვრებლების მაღალ ოსტატობასა და შემოქმედებითობას.
მანგანუმის მოპოვება მნიშვნელოვან როლს ასრულებს ჭიათურის და მისი შემოგარენის ისტორიაში. მანგანუმის პირველი საბადოები ჭიათურის რაიონში 1846 წელს აღმოაჩინა გერმანელმა გეოლოგმა ჰერმან აბიჩმა. 1879 წელს მანგანუმის სამრეწველო მოპოვება აკაკი წერეთელმა დაავალა, რამაც რუსეთის იმპერიის ბიუჯეტს უზარმაზარი შემოსავალი მოუტანა.
მანგანუმის სამრეწველო მოპოვება დაიწყო ჭიათურაში, რომელიც გახდა ქალაქისა და მისი მიმდებარე ტერიტორიების ერთ-ერთი მთავარი ეკონომიკური სექტორი. 1928 წელს დაარსდა ჭიათურის მანგანეზის ტრესტი, რომელიც გახდა მანგანუმის უდიდესი საწარმო კავკასიაში.
ჭიათურის ისტორიის მნიშვნელოვანი ნაწილი იყო მის ტერიტორიაზე მანგანუმის აღმოჩენა. 1846 წელს გერმანელმა გეოლოგმა ჰერმან აბიჩმა აქ მანგანუმის საბადო აღმოაჩინა და 1879 წელს სამრეწველო მოპოვება დაიწყო. წარმოშობით ჭიათურელი აკაკი წერეთელი ხელმძღვანელობდა მანგანუმის სამრეწველო მოპოვებას და რეგიონში ინვესტიციების მოზიდვას. 1895 წელს ჭიათურაში აშენდა პირველი ვიწროლიანდაგიანი რკინიგზა, 1900 წელს კი პირველი სატვირთო საბაგირო გზა. 1928 წელს, „ჰარიმანის კონცესიის“ გაუქმების შემდეგ, შეიქმნა ჭიათურის მანგანუმის ტრესტი, რომელიც აკონტროლებდა რეგიონში მანგანუმის მოპოვებას და გადამუშავებას.
მიუხედავად იმისა, რომ მანგანუმის მოპოვება ჭიათურის მთავარი ინდუსტრია იყო, ქალაქი ასევე მდიდარია თავისი კულტურული და ისტორიული ღირსშესანიშნაობებით. მაგალითად, ჭიათურის მხარეთმცოდნეობის მუზეუმი ქალაქის კულტურული ცხოვრების მნიშვნელოვანი ნაწილია. იგი მდებარეობს კულტურის ცენტრის შენობაში და შეიცავს ჭიათურის ისტორიისა და კულტურის ამსახველ 13 ათასზე მეტ ექსპონატს. მათ შორის გამორჩეულია ჭიათურის ტერიტორიაზე არქეოლოგიური გათხრების შედეგად აღმოჩენილი და ძვ.წ. III ათასწლეულით დათარიღებული. ბრინჯაოს ცულები, შუბის პირები, ქინძისთავები და მძივები, აგრეთვე ნუმიზმატიკური და ეთნოგრაფიული მასალები, ხელოვნების ნიმუშები და ადგილობრივი მხატვრებისა და ხელოსნების გამოყენებითი ხელოვნების ნიმუშები, ფოტოები და სხვადასხვა დოკუმენტები.
ჭიათურის ისტორიასთან დაკავშირებული ერთ-ერთი საინტერესო ფაქტია ის, რომ აქ მდებარეობს საქართველოში ერთ-ერთი უძველესი ეკლესია - ჭიათურის მონასტერი. დაარსდა V-VI საუკუნეებში, შემდეგ კი აღადგინეს მე-10-11 საუკუნეებში. მონასტერი მდებარეობს მთაზე და გთავაზობთ მიმდებარე ტერიტორიის განსაცვიფრებელ ხედებს. იგი დაარსდა მე-9 საუკუნეში და მას შემდეგ გრძელი ისტორიული გზა გაიარა. მე-10 საუკუნეში მონასტერი არაბმა დამპყრობლებმა დაანგრიეს, მაგრამ XI საუკუნეში ქართველი თამარ მეფის შემოწირულობის წყალობით აღადგინეს. მე-17 საუკუნეში მონასტერი კვლავ დაინგრა, ამჯერად სპარსეთსა და ოსმალეთის იმპერიას შორის ომის შედეგად, მაგრამ მე-18 საუკუნეში კვლავ აღადგინეს. XIX საუკუნეში მონასტერი ძლიერ გადაკეთდა ქართული ბაროკოს სტილში. მონასტერში დაცულია მრავალი ხატი და სიწმინდე, რომელთა შორისაც გამოირჩევა წმინდა ნინოს ჯვარი და თავის ქალა.
წმინდა ნინოს ჯვარი საქართველოში ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი ქრისტიანული წმინდა ნივთია. ლეგენდის თანახმად, IV საუკუნეში მცხოვრებმა ნინომ საქართველოში ჩამოიტანა ჯვარი, რომელზეც ჯვარს აცვეს იესო ქრისტე. ჯვარი საქართველოში ქრისტიანობის სიმბოლოდ იქცა და მისი თაყვანისცემა მრავალ სასწაულთან და კურნებასთან არის დაკავშირებული. წმინდა ნინოს თავის ქალა ასევე წმინდა ნივთად ითვლება, ის მონასტერში ინახება და მორწმუნეთა თაყვანისცემის საგანია.
გელათის მონასტერი ასევე ცნობილია უძველესი ხელნაწერებითა და წიგნებით. აქ ინახება მე-10 საუკუნეში ქართულ ენაზე და ქართულ ანბანზე დაწერილი ერთ-ერთი უძველესი ქართული ხელნაწერი „მერილო საქართველო“. ეს არის პირველი ქართული ნაშრომი გეოგრაფიასა და ენციკლოპედიაზე, რომელიც აღწერს საქართველოს საზღვრებს, ასევე მის წეს-ჩვეულებებს, მცენარეებს, ცხოველებსა და ცნობილ პიროვნებებს. მონასტერში ასევე არის მრავალი სხვა უძველესი ხელნაწერი, მათ შორის განათებული. გელათის მონასტერი XII საუკუნეში დააარსა საქართველოს უფლისწულმა დავითმა, რომელიც ასევე დავით აღმაშენებლის სახელით იყო ცნობილი. ეს მონასტერი საქართველოს ერთ-ერთი მთავარი კულტურული და მემკვიდრეობის ძეგლია და 1994 წელს შეიტანეს იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის სიაში.
გელათის მონასტერი ცნობილია თავისი არქიტექტურით, რომელიც აერთიანებს ქართული და ბიზანტიური სტილის ელემენტებს. მონასტერი შეიცავს მრავალი ხელოვნების ნიმუშს, როგორიცაა ფრესკები, ხატები და ხის ჩუქურთმები. განსაკუთრებული ყურადღება ეთმობა მონასტრის ბიბლიოთეკაში დაცულ წიგნებს, რომლებიც ქართული კულტურისა და მწერლობის უნიკალური ძეგლია.
გელათის მონასტერი ასევე იყო განათლებისა და მეცნიერების მნიშვნელოვანი ცენტრი. აქ იყო აღმოსავლეთ ევროპის ერთ-ერთი უძველესი აკადემია - გელათის აკადემია, რომელიც დაარსდა XII საუკუნეში და ფუნქციონირებას განაგრძობდა XVIII საუკუნემდე. გელათის აკადემია ცნობილია თავისი ცნობილი მეცნიერებით, როგორიცაა გიორგი მეფესელი, რომელიც იყო თავისი დროის გამოჩენილი გეომეტრი და მეცნიერი.
გელათის მონასტერი თავისი კულტურული და სამეცნიერო მნიშვნელობის გარდა საქართველოს მნიშვნელოვანი რელიგიური ცენტრია. ყოველწლიურად ათასობით მომლოცველი მოდის მონასტერში, რათა თაყვანი სცეს სიწმინდეებს და მადლობა გადაუხადოს წყალობისა და კურთხევისთვის.
გელათის მონასტრის მონახულება სავალდებულოა ყველასთვის, ვინც დაინტერესებულია ქართული ისტორიითა და კულტურით. ტურისტებს შეუძლიათ მონასტრის მონახულება და გაეცნონ მის მდიდარ ისტორიას და მემკვიდრეობას.
--------------------------
არ დაგავიწყდეთ დატოვოთ თქვენი კომენტარები და დასვით შეკითხვები ჩვენი სტატიის ქვემოთ. ჩვენთვის მნიშვნელოვანია ვიცოდეთ თქვენი აზრი და სიამოვნებით ვუპასუხებთ თქვენს ყველა კითხვას!
11 კომენტარები
შედით კომენტარის დასატოვებლად
Отличное место, чтобы познакомиться с историей Грузии!