სახლები-საქართველოს ცნობილი მოღვაწეების მუზეუმები. ივანე ჯავახიშვილის სახლ-მუზეუმი.

ჯავახიშვილი ავტორია მთავარი ნაშრომისა „ქართველი ხალხის ისტორია“ (5 წიგნად).

ივანე ჯავახიშვილმა სერიოზული ყურადღება დაუთმო არქეოლოგიურ კვლევას. ფართომასშტაბიანი არქეოლოგიური გათხრების დასაწყისი მცხეთაში და არმაზი 1930-იანი წლების შუა ხანებში მის სახელთან ასოცირდება. მან სპეციალური კვლევა ჩაატარა საქართველოს ეკონომიკურ ისტორიაში. დღეს კი ამ დარგის მეცნიერთათვის მისი ფუნდამენტური მონოგრაფია „საქართველოს ეკონომიკური ისტორია“ 2 ტომად არის ნამდვილად აუცილებელი წიგნი.

ჯავახიშვილმა დიდი წვლილი შეიტანა ქართული სამართლის ისტორიის შესწავლაშიც. მან შექმნა მთავარი ნაშრომი „ქართული სამართლის ისტორია“.

ივანე ჯავახიშვილის სახლ-მუზეუმი მდებარეობს კასპიის ზღვის რეგიონის სოფელ ხოვლეში და შეიცავს მდიდარ კოლექციას, რომელიც ეძღვნება ქართველი მეცნიერის ცხოვრებასა და სამეცნიერო მოღვაწეობას. მუზეუმში განთავსებულია მემორიალური ნივთები, ასევე მდიდარი ბიბლიოთეკის კოლექცია, სახვითი ხელოვნების ნიმუშები, ფოტო და დოკუმენტური მასალა, ხელნაწერები და სხვა ნივთები, რომლებიც გადმოსცემს ივანეს ცხოვრების ისტორიას.

ივანე ჯავახიშვილი (1876-1940) იყო მეცნიერი, ისტორიკოსი და საზოგადო მოღვაწე, საქართველოში ისტორიული წყაროთმცოდნეობის სამეცნიერო სკოლის დამფუძნებელი. 1895 წელს დაამთავრა თბილისის პირველი კლასიკური გიმნაზია, 1899 წელს განათლება მიიღო პეტერბურგის უნივერსიტეტში. 1899-1901 წლებში იყო ამავე უნივერსიტეტის ასპირანტურა. და ასწავლიდა ბერლინის უნივერსიტეტში 1901-1902 წლებში.

ჯავახიშვილი იყო თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის დამფუძნებელი 1918 წელს და ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტის დეკანი 1918-1919 წლებში, შემდეგ კი ამავე უნივერსიტეტის რექტორი 1919-1926 წლებში. მისი სამეცნიერო ინტერესები ეხებოდა საქართველოსა და კავკასიის ისტორიასა და ისტორიოგრაფიას, ქართული ეკონომიკისა და სამართლის ისტორიას, კავკასიის ეთნოლოგიას, საქართველოს ეთნოგრაფიას, კავკასიურ ენებს, საქართველოს ისტორიულ გეოგრაფიას და ქართული მუსიკალური ხელოვნების ისტორიას.

დაწერა 170-ზე მეტი სამეცნიერო ნაშრომი, მათ შორის 20-ზე მეტი მონოგრაფია, მათ შორის მთავარი ნაშრომი „ქართველი ხალხის ისტორია“ (5 წიგნად), „ქართული სამართლის ისტორია“ და „საქართველოს ეკონომიკური ისტორია“ 2 ტომად. მან ასევე სერიოზული ყურადღება დაუთმო არქეოლოგიურ კვლევას, განსაკუთრებით მცხეთასა და არმაზში, სადაც 1930-იანი წლების შუა ხანებიდან დაიწყო ფართომასშტაბიანი გათხრები. ამ კვლევებში მან შეძლო შეესწავლა საქართველოს ეკონომიკური ისტორია და დიდი წვლილი შეიტანა ცოდნის ამ დარგის განვითარებაში. მისი ფუნდამენტური მონოგრაფია „საქართველოს ეკონომიკური ისტორია“ 2 ტომად დღემდე ერთ-ერთი უმნიშვნელოვანესი წყაროა ამ სფეროში.

ივანე ჯავახიშვილმა ასევე დიდი წვლილი შეიტანა ქართული სამართლის ისტორიის შესწავლაში. მისი მთავარი ნაშრომი „ქართული სამართლის ისტორია“ გახდა ერთ-ერთი საკვანძო წყარო ქართული სამართლის შესწავლისთვის, ისევე როგორც სხვა რეგიონებთან და კულტურებთან შედარებითი იურიდიული კვლევებისთვის.

ჯავახიშვილის ერთ-ერთი ყველაზე მნიშვნელოვანი მიღწევა იყო 1918 წელს თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის დაარსება. მისი ინიციატივითა და ქართველ მეცნიერთა ჯგუფის წყალობით შეიქმნა პირველი სახელმწიფო უნივერსიტეტი საქართველოში, რომელიც დღემდე ერთ-ერთი წამყვანი საგანმანათლებლო დაწესებულებაა ქვეყანაში.

1918-1919 წლებში ჯავახიშვილი ჰუმანიტარულ მეცნიერებათა ფაკულტეტის დეკანი იყო, 1919-1926 წლებში კი თბილისის უნივერსიტეტის რექტორი. მისი ხელმძღვანელობით უნივერსიტეტი საქართველოს წამყვან სამეცნიერო და საგანმანათლებლო ცენტრად იქცა და მიიზიდა მრავალი ნიჭიერი მეცნიერი და სტუდენტი სხვადასხვა რეგიონიდან.

ივანე ჯავახიშვილის სამეცნიერო მოღვაწეობის ერთ-ერთი ძირითადი მიმართულება იყო საქართველოსა და კავკასიის ისტორია და ისტორიოგრაფია. მისი ნამუშევრები ამ სფეროში კლასიკაა და დღემდე გამოიყენება მეცნიერების მიერ რეგიონის ისტორიის შესასწავლად. მან ასევე ჩაატარა კვლევები საქართველოს ეკონომიკისა და სამართლის ისტორიის, კავკასიისა და საქართველოს ეთნოგრაფიის, კავკასიური ენების, საქართველოს ისტორიული გეოგრაფიის, ქრისტიანობის ისტორია კავკასიაში და საქართველოს ისტორიასა და კულტურასთან დაკავშირებულ სხვა თემებში.

კვლევის ფარგლებში ბერძენიშვილმა დაწერა არაერთი წიგნი, სტატია და სამეცნიერო ნაშრომი, რომლებიც დღემდე რჩება საქართველოსა და კავკასიის რეგიონის შესახებ ინფორმაციის მნიშვნელოვან წყაროდ. ბერძენიშვილის ყველაზე ცნობილი ნაწარმოებებია: ქართული ენის მოკლე ისტორია, ქართული ლიტერატურის ისტორია, საქართველო და ქართველები რომაულ ხანაში და საქართველოს ისტორია ფეოდალურ ხანაში.

ბერძენიშვილი ასევე ეწეოდა აქტიურ სოციალურ საქმიანობას. იყო საქართველოს ისტორიისა და კულტურის შემსწავლელი საზოგადოების ერთ-ერთი დამფუძნებელი და პირველი თავმჯდომარე, ასევე საქართველოს სამეცნიერო ინსტიტუტის შექმნის ერთ-ერთი ორგანიზატორი.

ბერძენიშვილი გარდაიცვალა 1957 წელს თბილისში და დატოვა მემკვიდრეობა, რომელიც აგრძელებს გავლენას ქართული და კავკასიის ისტორიისა და კულტურის კვლევებზე. მისი მოღვაწეობა და მიღწევები მეცნიერებასა და საჯარო სამსახურში კვლავაც შთააგონებს მეცნიერებსა და მკვლევარებს მთელს მსოფლიოში.

--------------------------

ჩვენ მოვუწოდებთ ჩვენს მკითხველს დატოვონ კომენტარები და დასვან შეკითხვები სტატიების ქვემოთ. თქვენი მოსაზრებები და იდეები ჩვენთვის მნიშვნელოვანია და ჩვენ სიამოვნებით განვიხილავთ თქვენთან ერთად თქვენთვის საინტერესო თემებს.