ულამაზესი მუზეუმები და საქართველო. ეწვიეთ მარჯანიშვილის სახლ-მუზეუმს.
მარჯანიშვილის სახლ-მუზეუმი ცნობილი რეჟისორის მემორიალია. ამ სახლში წარმოდგენილია მემორიალური ნივთები, რომლებიც მარჯანიშვილს ეკუთვნოდა, აუდიოჩანაწერები და ვიდეოები მისი ფილმებიდან, მიმოწერა და პირადი ფოტოები, ანტიკვარული ავეჯი, ნახატები და ყველაფერი, რაც გადმოსცემს, თუ როგორ ცხოვრობდა მარჯანიშვილი.
მისამართი: ყვარელი, ქ. კოტე მარჯანიშვილი
მუზეუმი 1959 წელს გაიხსნა ქართველი რეჟისორის კოტე მარჯანიშვილის (1872-1933) მემორიალურ სახლში. რეჟისორის სამახსოვრო ნივთების გარდა, მუზეუმში განთავსებულია მისი ფილმის "ამოკის" აუდიო და ვიდეო ჩანაწერები და სპექტაკლები, ქართული თეატრისა და კინოს გამოჩენილი მოღვაწეების მიმოწერა და ფოტოები, პიესები, ფერწერა (ლ. გუდიაშვილი, ე. ახვლედიანი, პ. ოცხელი და სხვ.), გრაფიკა და ადრეული ხელოვნების ნიმუშები, ქანდაკებები საუკუნე, კერძები და ა.შ.
კოტე მარჯანიშვილის მამა, ალექსანდრე მარჯანიშვილი, სამხედრო კაცი იყო. ფრანგულიდან თარგმნა ალექსანდრე დიუმას „ორი დიანა“; აკაკი წერეთლის მესიჯების ადრესატი დედა, ელიზავეტა სოლომონოვნა ჭავჭავაძე იყო, ილია ჭავჭავაძემ კი ლექსი „გახსოვდეს, ძვირფასო...“ მიუძღვნა.
კოტე მარჯანიშვილს ორი და ჰყავდა – თამარა და ნინო. უფროსი და თამარა 1890 წლიდან ქალთა მონასტრის წინამძღვარი იყო მონასტერი ბოდბეში. მუზეუმში განსაკუთრებით წარმოდგენილია მასალები მისი ცხოვრებისა და მოღვაწეობის შესახებ.
კოტემ განათლება თბილისის პირველ გიმნაზიაში მიიღო. მარჯანიშვილი პირველად გამოვიდა ქუთაისის დრამატულ დასში, რომელსაც კოტე მესხი ხელმძღვანელობდა. იმავე წელს შედგა მისი დებიუტი თბილისის სცენაზე აკაკი წერეთლის დრამატულ პოემაში „პატარა კახი“ ირაკლი მეორის როლით. 1910-1913 წლებში მუშაობდა მოსკოვის სამხატვრო თეატრში, სადაც დადგა კ.ჰამსუნის პიესა „ცხოვრება თათებში“ და ჰ.იბსენის „პეერ გინტი“; მონაწილეობა მიიღო ფ.დოსტოევსკის მიხედვით დადგმულ "ძმები კარამაზოვების" და ჰ.კრეიგის "ჰამლეას" დადგმაში.
1913 წელს კოტე მარჯანიშვილმა მოსკოვში დააარსა თავისუფალი თეატრი. 1919 წელს კიევში, სოლოვეცკის თეატრში დადგა დრამა "ლოპე დე ვეგას "ცხვრის წყარო". ეს დადგმა საბჭოთა თეატრის ისტორიაში შევიდა, როგორც პირველი საბჭოთა წარმოდგენა. 1920 წელს მარჯანიშვილი საქართველოში დაბრუნდა და თანამედროვე ქართულ თეატრს ჩაუყარა საფუძველი.
1924-1928 წლებში მარჯანიშვილი პარალელურად მუშაობდა ქართულ კინოში. მისი რეჟისორია ფილმები "ქარიშხლის წინ", "ამოკი", "გადაფრენა". 1928 წელს ქუთაისში დააარსა დრამატული თეატრი „მეორე სახელმწიფო თეატრი“. ორი სეზონის შემდეგ (1928-1930) თეატრი გადავიდა ქ თბილისი. მარჯანიშვილი სიკვდილამდე ხელმძღვანელობდა ამ თეატრს (გარდაცვალების შემდეგ, 1933 წელს, თეატრს კოტე მარჯანიშვილის სახელი მიენიჭა).
მარჯანიშვილის სახლ-მუზეუმი – ცნობილი ქართველი კინორეჟისორის კოტე მარჯანიშვილის (1872-1933) მემორიალური კომპლექსი 1959 წელს გაიხსნა და მას შემდეგ ქვეყანაში მნიშვნელოვანი კულტურული ადგილი გახდა. ქალაქ ყვარელში, რეჟისორის სახელობის ქუჩაზე მდებარე მუზეუმში ინახება მარჯანიშვილის ცხოვრებისა და მოღვაწეობის ამსახველი მრავალი სამახსოვრო ნივთი.
კოტე მარჯანიშვილის მამა, ალექსანდრე, სამხედრო კაცი იყო, ხოლო დედა ელიზავეტა სოლომონოვნა ჭავჭავაძე აკაკი წერეთლის წერილების ადრესატი. კოტეს ორი და ჰყავდა, თამარა და ნინო. თუმცა, მუზეუმში მოცემულია მასალები კოტეს უფროსი დის, თამარას ცხოვრებისა და მოღვაწეობის გარკვეული პერიოდის შესახებ, რომელიც 1890 წლიდან იყო ბოდბის ქალთა მონასტრის წინამძღვარი.
კოტემ განათლება თბილისის პირველ გიმნაზიაში მიიღო. მისი შემოქმედებითი გზა თეატრში დაიწყო, სადაც ქუთაისის დრამატულ დასში, კოტე მესხის ხელმძღვანელობით, დებიუტი შედგა თბილისის სცენაზე აკაკი წერეთლის დრამატულ პოემაში „პატარა კახი“ ირაკლი II-ის როლით. 1910-1913 წლებში მარჯანიშვილი მუშაობდა მოსკოვის სამხატვრო თეატრში, სადაც დადგა კ.ჰამსუნის სპექტაკლი "ცხოვრება თათებში", ჰ.იბსენის "Peer Gynt" და მონაწილეობა მიიღო ფ. მოსკოვის სამხატვრო თეატრში მუშაობის შემდეგ მარჯანიშვილი დაბრუნდა თბილისში, სადაც 1915 წელს გახდა თბილისის დრამატული თეატრის ერთ-ერთი დამაარსებელი.
1921 წელს მარჯანიშვილი მოსკოვში მიიწვიეს ვ.ფ. კომისარჟევსკაია. აქ მან დადგა არაერთი ცნობილი სპექტაკლი, მაგალითად, „კავკასიის ტყვე“ ა. პუშკინი, „ანა ფრანკის დღიური“ და ი.ბრეხტის „ფრენა“. 1936 წელს მარჯანიშვილი თბილისში დაბრუნდა და ხელმძღვანელობდა შოთა რუსთაველის სახელობის თბილისის აკადემიურ თეატრს, რომელიც მას შემდეგ მარჯანიშვილის თეატრის სახელით გახდა ცნობილი.
მარჯანიშვილის ხელმძღვანელობით თეატრმა მიაღწია უზარმაზარ წარმატებას და გახდა ერთ-ერთი საუკეთესო საბჭოთა კავშირში. იგი ცნობილი გახდა თავისი ინოვაციური სპექტაკლებით, რომლებიც იყენებდნენ სხვადასხვა თეატრალურ ტექნიკას და მეთოდებს, როგორიცაა ფიზიკური თეატრი და მონტაჟი.
1941 წელს მარჯანიშვილს მიენიჭა სტალინის პრემია ვ. შექსპირის პიესის მაკბეტის დადგმისთვის, რომელიც იქცა თეატრის ერთ-ერთ ყველაზე ცნობილ და წარმატებულ სპექტაკლად. 1943 წელს აირჩიეს სსრკ უმაღლესი საბჭოს დეპუტატად.
მარჯანიშვილმა სიცოცხლის ბოლომდე განაგრძო მოღვაწეობა თბილისის თეატრში. იგი გარდაიცვალა 1952 წელს თბილისში, მაგრამ მისი მემკვიდრეობა აგრძელებს სიცოცხლეს და გავლენას ახდენს მსოფლიო თეატრალურ ხელოვნებაზე. მის პატივსაცემად თბილისის ქუჩას დაარქვეს სახელი, ასევე თეატრალური ფესტივალი.
ასევე, კონსტანტინე მარჯანიშვილის პატივსაცემად შეიქმნა პრემია, რომელიც 1991 წლიდან ყოველწლიურად გაიცემა თეატრალური ხელოვნების დარგში საუკეთესო მიღწევებისთვის. ეს ჯილდო საქართველოში ერთ-ერთი ყველაზე პრესტიჟული გახდა და თეატრალური საზოგადოების ცხოვრებაში მნიშვნელოვან მოვლენად ითვლება.
გარდა ამისა, თბილისში გაიხსნა კონსტანტინე მარჯანიშვილის სახელობის თეატრალური ხელოვნების მუზეუმი, სადაც წარმოდგენილია ამ გამოჩენილი თეატრალური მოღვაწის შემოქმედებასთან დაკავშირებული დოკუმენტების, ფოტოების, კოსტიუმების, რეკვიზიტებისა და სხვა მასალების მდიდარი კოლექცია.
საზოგადოების ცნობიერებაში კონსტანტინე მარჯანიშვილი დარჩა არა მხოლოდ ნიჭიერ რეჟისორად და მსახიობად, არამედ ზოგადად ქართული თეატრალური ხელოვნების სიმბოლოდ. მისი წვლილი თეატრალური ხელოვნების განვითარებაში ფასდაუდებელია და კვლავაც შთააგონებს ახალი თაობის თეატრის მოღვაწეებს საქართველოში და მის ფარგლებს გარეთ.
მართლაც, კონსტანტინე მარჯანიშვილის წვლილი თეატრალური ხელოვნების განვითარებაში უზარმაზარი იყო და დღემდე მნიშვნელოვანია. ის იყო არა მხოლოდ ნიჭიერი რეჟისორი, არამედ მსახიობი, მასწავლებელი და თეატრის თეორეტიკოსი.
მარჯანიშვილმა შექმნა საკუთარი თეატრალური სტილი, რომელიც აერთიანებდა კლასიკურ ტრადიციებსა და თანამედროვე ტექნოლოგიებს. იგი ცნობილი იყო ტექსტების ზედმიწევნითი შესწავლით, პერსონაჟების ფსიქოლოგიის ღრმა გაგებითა და სცენაზე ემოციური გამოხატულებით.
მისი მრავალი სპექტაკლი, როგორიცაა გრიბოედოვის განთავისუფლება, ჩეხოვის თოლია, შექსპირის რომეო და ჯულიეტა, მოლიერის ტარტუფი და სხვა, თეატრალური ხელოვნების კლასიკად იქცა და აგრძელებს მაყურებლის მოხიბვლას მთელს მსოფლიოში.
კონსტანტინე მარჯანიშვილმა დიდი კვალი დატოვა თეატრის კადრების განათლებაზეც. იყო თბილისის თეატრალური აკადემიის პროფესორი. შოთა რუსთაველმა ასევე გაწვრთნა ბევრი ნიჭიერი რეჟისორი და მსახიობი, რომლებიც ცნობილი გახდნენ საქართველოში და მის ფარგლებს გარეთ.
დღეს საქართველო ყოველწლიურად მასპინძლობს კონსტანტინე მარჯანიშვილის სახელობის თეატრალურ ფესტივალს და თბილისში მისი სახელობის ქუჩა ქალაქის ერთ-ერთ სიმბოლოდ იქცა.
--------------------------
ძვირფასო მკითხველებო! ვიმედოვნებთ, რომ ეს სტატია თქვენთვის საინტერესო და სასარგებლო იყო. მოხარული ვიქნებით, თუ თქვენს კომენტარებსა და შეკითხვებს დატოვებთ სტატიის ქვეშ. ჩვენ შევეცდებით ვუპასუხოთ თქვენს ყველა კითხვას და გავითვალისწინოთ თქვენი სურვილები მომავალი მასალების წერისას.
13 კომენტარები
შედით კომენტარის დასატოვებლად
тов великого мастера.Интересно посмотреть чем жил режиссёр.У меня всегда большой интерес к жизни творческих людей, ведь их быт зна-
чительно отличается от быта обычного человека.Я бы с большим удовольствием посетила этот музей.Люблю музейную атмосферу .Особен-
но если музей организован в том доме,где проживал человек в чью честь был открыт музей.Еще больше узнать о жизни и творчестве знаме-
нитого режиссёра.Я бы сходила туда.
это – это в честь его памяти. В данном доме представлены мемориальные предметы, которые принадлежали Марджанишвили, аудиозаписи и видео с его фильмами, переписки и личные фотографии, антикварная мебель, живописные произведения и другое. Мне нравятся подобные музеи, сразу вырисовывается картинка о человеке, и его быте.