ულამაზესი სახლები-საქართველოს მუზეუმები. ეწვიეთ ნოდარ დუმბაძის სახლ-მუზეუმს.

ნოდარ დუმბაძე გამოჩენილი ქართველი მწერალი და საზოგადო მოღვაწეა, რომლის შემოქმედებამ აღიარება მოიპოვა როგორც საქართველოში, ისე მის ფარგლებს გარეთ. მისი სახლი, რომელიც ახლა მუზეუმად არის ქცეული, შეიცავს ექსპონატების მდიდარ კოლექციას, რომელიც ასახავს ნოდარ დუმბაძის ცხოვრებისა და შემოქმედების ისტორიას. აქ შეგიძლიათ იპოვოთ ფოტოები, ხელნაწერები, დოკუმენტები, წიგნები, მწერლის პირადი ნივთები და მრავალი სხვა. ექსპონატების საერთო რაოდენობა 400-ს აჭარბებს. მუზეუმი დაარსდა 1988 წელს და მას შემდეგ იზიდავს დუმბაძის შემოქმედების მრავალი თაყვანისმცემელი მთელი მსოფლიოდან.

ნოდარ დუმბაძე დაიბადა 1928 წლის 14 სექტემბერს სამხრეთ-დასავლეთ საქართველოში, სოფელ ჩხოროთკუში. უმაღლესი განათლება მიიღო თბილისის სახელმწიფო უნივერსიტეტის ეკონომიკურ ფაკულტეტზე 1950 წელს. თუმცა ლიტერატურისადმი მისი გატაცება უფრო გაძლიერდა და რედაქტორად დაიწყო მუშაობა ჟურნალ „ნიანგიში“ (ნიანგი). მოგვიანებით გახდა გამგეობის მდივანი, შემდეგ კი საქართველოს მწერალთა კავშირის თავმჯდომარე. ასევე იყო სსრკ მწერალთა კავშირის გამგეობის წევრი და ჟურნალ „ახალგაზრდა გვარდიის“ სარედაქციო კოლეგიის წევრი. ნიჭიერებისა და ლიდერული თვისებების წყალობით ნოდარ დუმბაძე პატივსაცემი და ავტორიტეტული პიროვნება იყო ქართულ მწერლობასა და კულტურულ ცხოვრებაში.

ნოდარ დუმბაძის შემოქმედება ფართოდ არის ცნობილი არა მხოლოდ საქართველოში, არამედ მის ფარგლებს გარეთაც. მისი ნამუშევრები ითარგმნა მსოფლიოს მრავალ ენაზე და პოპულარულია როგორც მოზრდილებში, ასევე ბავშვებში. ცნობილი გახდა იუმორისტული მოთხრობებითა და ლექსებით, ასევე რომანებით, რომელთაგან ყველაზე პოპულარულია „მე, ბებია, ილიკო და ილარიონი“, „მე ვხედავ მზეს“, „მზიანი ღამე“, „თეთრი დროშები“, „ნუ გეშინია, დედა“, „მარადისობის კანონი“. დუმბაძე თავის ნამუშევრებში იუმორითა და ირონიით ასახავდა სამყაროს, მაგრამ ამავე დროს გადმოსცემდა მნიშვნელოვან სოციალურ და მორალურ საკითხებს.

მწერლის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ნაწარმოებია რომანი „მე, ბებია, ილიკო და ილარიონი“, რომელიც 1963 წელს გამოიცა და საქართველოში ერთ-ერთ უსაყვარლეს ნაწარმოებად იქცა. რომანი მოგვითხრობს სამი ძმის შესახებ, რომლებიც მამის გარდაცვალების შემდეგ ბებიასთან სოფელში მიდიან საცხოვრებლად. წიგნში დუმბაძე გადმოსცემს სიყვარულს მშობლიური მიწისა და ქართული ბუნების მშვენიერებისადმი, ასევე მნიშვნელოვანი ფასეულობების შესახებ, რომლებიც თაობიდან თაობას გადაეცემა.

გარდა ამისა, ნოდარ დუმბაძე აქტიური საზოგადო მოღვაწე იყო. 1950-იან წლებში იგი გახდა ჟურნალ „ნიანგის“ (ნიანგის) რედაქტორი, რომელიც იყო ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული იუმორისტული ჟურნალი სსრკ-ში. პარალელურად იყო საქართველოს მწერალთა კავშირისა და სსრკ მწერალთა კავშირის გამგეობის წევრი. ლიტერატურული მიღწევებისა და აქტიური სოციალური მოღვაწეობის წყალობით ნოდარ დუმბაძე დაჯილდოვდა მრავალი მაღალი ჯილდოებით, მათ შორის ღირსების სამკერდე ორდენითა და მედლებით. ის ასევე იყო შოთა რუსთაველის და ლენინის სახელმწიფო პრემიების ლაურეატი.

ნოდარ დუმბაძე გარდაიცვალა 1984 წელს, 56 წლის ასაკში და დატოვა მემკვიდრეობა, რომელიც კვლავაც დიდი პოპულარობით სარგებლობს საქართველოში და მის ფარგლებს გარეთ. მწერლის პატივსაცემად რამდენიმე ლიტერატურული პრემია და ფესტივალი დაარსდა, საქართველოს სხვადასხვა ქალაქში ქუჩები და მოედნები დასახელდა.

1988 წელს ნოდარ დუმბაძის სახლში მუზეუმი გაიხსნა, რომელიც ტურისტებში პოპულარულ ადგილად იქცა. მუზეუმში შეგიძლიათ გაეცნოთ არა მხოლოდ ნოდარ დუმბაძის ცხოვრებასა და მოღვაწეობას, არამედ მთლიანად საქართველოს ისტორიას.

ნოდარ დუმბაძე არა მხოლოდ ცნობილი მწერალი, არამედ საზოგადო მოღვაწეც იყო. 1967 წელს აირჩიეს სსრკ მწერალთა კავშირის წევრად, 1976 წელს კი საქართველოს მწერალთა კავშირის თავმჯდომარედ. ასევე იყო ჟურნალ „ახალგაზრდა გვარდიის“ სარედაქციო კოლეგიის წევრი და ახალგაზრდული ქალაქ „მზიურის“ დამფუძნებელი.

1984 წელს ნოდარ დუმბაძე 55 წლის ასაკში მოსკოვში გარდაიცვალა. მისი დაკრძალვა გახდა ფართომასშტაბიანი საჯარო ღონისძიება, რომელსაც უამრავი ადამიანი დაესწრო, მათ შორის მწერლის კოლეგები, კულტურის წარმომადგენლები და რიგითი მოქალაქეები.

ნოდარ დუმბაძის შემოქმედება დღესაც პოპულარულია არა მხოლოდ საქართველოში, არამედ მის ფარგლებს გარეთაც. მისი ნამუშევრები ითარგმნა მსოფლიოს მრავალ ენაზე და დაიდგა თეატრებსა და კინოეკრანებზე. რომანი „მე, ბებია, ილიკო და ილარიონი“ ქართული ლიტერატურის ნამდვილ კლასიკად იქცა და ხშირად შედის სკოლის სასწავლო გეგმაში.

ნოდარ დუმბაძეს მიენიჭა რამდენიმე სახელმწიფო პრემია, მათ შორის შოთა რუსთაველის და ლენინის პრემიები. 1982 წელს დაჯილდოვდა სსრკ ღირსების სამკერდე ნიშნის ორდენით, ხოლო 1984 წელს სიკვდილის შემდეგ დაჯილდოვდა მედლით შრომის მამაცობისთვის.

აღსანიშნავია, რომ ნოდარ დუმბაძის შემოქმედება არა მხოლოდ გართობს და საშუალებას გაძლევთ გაატაროთ დრო ხალისით, არამედ აქვს ღრმა ფილოსოფიური მნიშვნელობა. თავის ნამუშევრებში ავტორმა ოსტატურად გააერთიანა იუმორი და ადამიანის ბუნების ღრმა გაგება, აჩვენა, რომ სიცილი არა მხოლოდ განწყობის ამაღლების საშუალებაა, არამედ მნიშვნელოვანი იდეების გამოხატვის საშუალებაც. თავის მოთხრობებსა და რომანებში დუმბაძე ხშირად ეხებოდა ადამიანური სისასტიკისა და უმეცრების თემას, მაგრამ ამას ყოველთვის დახვეწილი იუმორის გრძნობითა და ირონიით აკეთებდა. მისი ნაწარმოებები ცნობილი გახდა არა მხოლოდ საქართველოში, არამედ მის ფარგლებს გარეთაც და ითარგმნა მსოფლიოს მრავალ ენაზე.

ნოდარ დუმბაძე სოციალური საქმიანობითაც იყო ცნობილი. მრავალი წლის განმავლობაში ეკავა სხვადასხვა თანამდებობა საქართველოს მწერალთა კავშირსა და სსრკ მწერალთა კავშირში, იბრძოდა სიტყვის თავისუფლებისთვის და იცავდა შემოქმედებითი ინტელიგენციის უფლებებს. ის იყო ყაზბეგში ახალგაზრდული ბანაკი „მზიურის“ ერთ-ერთი დამფუძნებელი, რომელიც გახდა პოპულარული დასასვენებელი ადგილი ახალგაზრდებისთვის არა მხოლოდ საქართველოდან, არამედ სსრკ-ს სხვა რესპუბლიკებიდან.

1984 წელს ნოდარ დუმბაძე 56 წლის ასაკში მიოკარდიუმის ინფარქტით გარდაიცვალა. მან დატოვა მდიდარი მემკვიდრეობა ქართულ მწერლობასა და კულტურაში და მისი სახელი სულიერი თავისუფლებისა და შემოქმედებითი დამოუკიდებლობის სიმბოლოდ იქცა.

1988 წელს თბილისში, მეჩნიკოვის ქუჩაზე მის სახლში ნოდარ დუმბაძის მუზეუმი გაიხსნა, რომელიც პოპულარული ადგილი გახდა ტურისტებსა და ლიტერატურის მოყვარულთა შორის. მუზეუმში წარმოდგენილია მწერლის ცხოვრებასა და მოღვაწეობასთან დაკავშირებული მრავალი ექსპონატი: ხელნაწერები, წიგნები, ფოტოები, პირადი ნივთები და სხვა ნივთები, რომლებიც ხელს უწყობენ მისი შემოქმედებითი გზისა და პიროვნების გაგებას.

ნოდარ დუმბაძის ერთ-ერთი ყველაზე საკულტო ნაწარმოებია 1966 წელს გამოცემული რომანი „მე, ბებია, ილიკო და ილარიონი“. ეს ჯადოსნური რეალისტური ნაწარმოები მოგვითხრობს საქართველოსა და სომხეთის საზღვარზე მცხოვრებ ოჯახზე პირველ და მეორე მსოფლიო ომებს შორის. მთავარი გმირები - ბებია აფრო, მისი შვილიშვილი ილიკო და ვაჟი ილარიონი - აქვთ განსაკუთრებული შესაძლებლობები, რაც მათ საშუალებას აძლევს იყვნენ რეალობისა და ოცნებების ზღვარზე, ასევე გაიგონ და დაუკავშირდნენ ცხოველებს.

რომანი "მე, ბებია, ილიკო და ილარიონი" ქართველი მკითხველის რამდენიმე თაობის საკულტო კლასიკად იქცა, ასევე ითარგმნა მსოფლიოს მრავალ ენაზე და აღიარება მოიპოვა საქართველოს ფარგლებს გარეთაც. მისმა ეკრანიზაციამ კრიტიკოსებისა და მაყურებლების მაღალი შეფასება მიიღო და გახდა ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული ფილმი ქართული კინოს ისტორიაში.

აღსანიშნავია ისიც, რომ ნოდარ დუმბაძე ცნობილი იყო როგორც საზოგადო მოღვაწე და პიროვნება, რომელმაც მნიშვნელოვანი გავლენა მოახდინა XX საუკუნის მეორე ნახევრის საქართველოს კულტურულ ცხოვრებაზე. იყო ქართველ მწერალთა კავშირის თავმჯდომარე და სსრკ მწერალთა კავშირის გამგეობის წევრი, ასევე სვანეთის მთიანეთში დააარსა ახალგაზრდული ქალაქი „მზიური“, სადაც ახალგაზრდები შემოქმედებით საქმიანობას და ბუნებაში დასვენებას შეძლებდნენ.

ნოდარ დუმბაძეს მიენიჭა მრავალი მაღალი წოდება და ჯილდო, მათ შორის ღირსების სამკერდე ორდენი და ორი სახელმწიფო პრემია - შოთა რუსთაველისა და ლენინის სახელობის. მისი სახელი უკვდავია ქუჩების, პარკებისა და სხვა ობიექტების სახელებში არა მარტო საქართველოში, არამედ მის ფარგლებს გარეთაც.

დღეს ნოდარ დუმბაძის სახლში შექმნილი მუზეუმი ერთ-ერთი ყველაზე პოპულარული ტურისტული ატრაქციონია თბილისში, რომელიც იზიდავს გამოჩენილი ქართველი მწერლისა და საზოგადო მოღვაწის ცხოვრებითა და შემოქმედებით დაინტერესებულ ადამიანებს მთელი მსოფლიოდან.

--------------------------

მოხარული ვიქნებით მოვისმინოთ თქვენი აზრი ჩვენი სტატიის შესახებ! დატოვეთ კომენტარები და დასვით კითხვები, სიამოვნებით გიპასუხებთ. თქვენი აზრი ჩვენთვის მნიშვნელოვანია!