ბიზნესი საქართველოში უცხოელი მეწარმეებისთვის, იდეები და ბიზნესის განვითარების სფეროები საქართველოში

როგორ გავხდეთ წარმატებული ბიზნესის მფლობელი საქართველოში? წაიკითხეთ ჩვენი სტატია, სადაც გეტყვით, რომელი სფეროა ყველაზე შესაფერისი დამწყები მეწარმეებისთვის, მათ შორის უცხო ქვეყნის მოქალაქეებისთვის. ახლავე მიყევით ბმულს და გაიგეთ ყველაფერი საქართველოში ბიზნესის შესახებ!

24 ოქტ, 2024

ბიზნესი საქართველოში

ელენა პავლოვა

бизнес в грузии

Უყურე ვიდეოს

ბიზნესის იდეები და სფეროები საქართველოში⬇️

შინაარსი

1. რატომ იზიდავს საქართველო უცხოელ მეწარმეებს
2. როგორი ბიზნესის კეთება არის მომგებიანი საქართველოში
3. ტურიზმი საქართველოში
4. სოფლის მეურნეობა საქართველოში
5. საინფორმაციო ტექნოლოგიების სფერო

საქართველოს კურორტები

საქართველოს მუზეუმები

დამწყებ მეწარმეებს, რომლებსაც არ აქვთ მნიშვნელოვანი საწყისი კაპიტალი, უჭირთ საკუთარი ბიზნესის წამოწყება და დსთ-ს ქვეყნებში არ დაწვა. მყარი კორუფცია, დამაბნეველი კანონმდებლობა და მონოპოლისტები ყველა მხრიდან ზეწოლას ახდენენ. ასევე არ არის აუცილებელი ევროპულ სახელმწიფოებზე ფოკუსირება მაღალი გადასახადებისა და უცხოელი ბიზნესმენებისთვის მკაცრი წესების გამო.

ბიზნესის დასაწყებად ქვეყნის არჩევისას ღირს გავითვალისწინოთ ქვეყნები ლოიალური გადასახადებით, გამჭვირვალე კანონებითა და ბიუროკრატიისა და კორუფციის არარსებობით. ასეთი ქვეყანა არსებობს და ეს არის საქართველო.

ამ სტატიაში განვმარტავთ, რატომ არის საქართველო ასე შესაფერისი მცირე და საშუალო ბიზნესისთვის და მოვიყვანთ წარმატებული იდეების მაგალითებს საქართველოში უცხოელი მეწარმეებისთვის.

საქართველო იზიდავს უცხოელ მეწარმეებს

საქართველო რამდენიმე წელია ქვეყნების ათეულშია ბიზნესის კეთების სიმარტივისა და მოხერხებულობის თვალსაზრისით. ევროპის ქვეყნებს შორის ამ მაჩვენებლით ის ლიდერობს. შეადარეს გადასახადების განაკვეთები, კომპანიის გახსნისთვის საჭირო დრო, მომსახურება და სესხები და ქვეყნის მაცხოვრებლების საერთო კეთილდღეობა.

ბოლო 10 წელია, რაც ქვეყნის მთავრობა მიზანმიმართულად მოძრაობს საქართველოში ინვესტიციებისა და ბიზნესის გახსნისთვის ყველაზე მიმზიდველი ადგილის შესაქმნელად. ყველა გადაწყვეტილება, რომელიც მიიღება, დადებითად აისახება ქვეყნის ეკონომიკაზე და ხელს უწყობს ამ პრობლემის მოგვარებას.

გარდა კომპანიის რეგისტრაციის სიმარტივისა და ბიზნესის კეთების ხელმისაწვდომობისა, საქართველო მიმზიდველია საერთაშორისო თანამშრომლობისთვის. აზიამ და ევროპამ ხელი მოაწერეს შეთანხმებას საქართველოსთან შეზღუდვის გარეშე ვაჭრობის შესახებ. ამრიგად, ყველა ქართველ მეწარმეს აქვს წვდომა საერთაშორისო ბაზარზე, მიუხედავად რეზიდენტობის არსებობისა.

გარდა ამისა, საქართველოში უცხოელი მეწარმეები, რომლებიც ფლობენ მცირე ბიზნესს, ძალიან დაბალ გადასახადებს იხდიან. ასეთი მაჩვენებლები ევროპის არცერთ სახელმწიფოსა და დსთ-ს ქვეყნებში არ არსებობს.

Приглашаем для общения про Грузию

როგორი ბიზნესის კეთება არის მომგებიანი საქართველოში

საქართველოში ინვესტიციების მოზიდვისკენ მიმართული სამოტივაციო სახელმწიფო პროგრამების ეფექტი ძლიერ გავლენას ახდენს ქვეყანაში უცხოელი მეწარმეებისთვის ნიშის არჩევაზე.

საქართველოს მთავრობის მთავარი აქცენტი ინფორმაციული ტექნოლოგიების, სოფლის მეურნეობისა და ტურიზმის განვითარებაზე გაკეთდა. მოდით შევისწავლოთ რა არის მნიშვნელოვანი იცოდეთ თითოეული მათგანის შესახებ, რათა გავხდეთ წარმატებული ბიზნესის მფლობელი საქართველოში.

ტურიზმი საქართველოში

საქართველოს ხელსაყრელი გეოგრაფიული მდებარეობა შესაძლებელს ხდის ტურისტების მოზიდვას როგორც ზაფხულში შავი ზღვის სანაპიროზე, ასევე ზამთარში კავკასიის მთებში. სახელმწიფო ტურიზმის განვითარებისთვის უზარმაზარ თანხებს გამოყოფს და ინვესტორების მოსაზიდად სხვადასხვა პროგრამებს ქმნის.

მზა უძრავი ქონების საქართველოში ან მის მშენებლობაზე ხელმისაწვდომი ფასები საშუალებას აძლევს ახალ მეწარმეებს სწრაფად შეუერთდნენ საქმიანობის ამ სფეროს. მცირე ბიზნესისთვის გადასახადების არარსებობა აუცილებლად დაეხმარება განტვირთვას და საქართველოში წარმატებული ბიზნესის მფლობელი გახდეს.

ამრიგად, შეისწავლეთ ნებისმიერი თემა, რომელიც ტურიზმთან არის დაკავშირებული, იქნება ეს სასტუმრო, სარესტორნო ბიზნესი თუ ტურისტული სააგენტო და წადით დაარეგისტრირეთ საკუთარი კომპანია საქართველოში!

სოფლის მეურნეობის სფერო საქართველოში

უცხო ქვეყნის მოქალაქეებს არ შეუძლიათ სასოფლო-სამეურნეო დანიშნულების მიწის საკუთრება, მაგრამ მათ შეუძლიათ უსაფრთხოდ ფლობდნენ ბიზნესს ამ სფეროში.

სხვადასხვა გრანტები, შემცირებული გადასახადები საქართველოში ხილისა თუ სხვა კულტურების მოშენებით დაკავებული მეწარმეებისთვის. საქართველო მეღვინეობის ქვეყანაა, ამიტომ აქ ყველგან ყურძენი მოჰყავთ. და სავსებით შესაძლებელია ამაზე წარმატებული ბიზნესის გაკეთება.

ნაყოფიერი ნიადაგი, უცხოელი მეწარმეებისადმი ლოიალური დამოკიდებულება საქართველოში იძლევა არა მხოლოდ მსხვილი საწარმოების განვითარების, არამედ მცირე მოცულობით მცირე ბიზნესის დაკავების შანსს.

განიხილეთ სხვადასხვა ვარიანტები, შიდა მცენარეების ან მწვანილის გაშენებამდე სუნელისთვის, იქირავეთ საჭირო ფართი და დაიწყეთ საკუთარი ბიზნესის განვითარება საქართველოში!

საინფორმაციო ტექნოლოგიების სფერო

ფრილანსერები და სტარტაპები მთელი მსოფლიოდან საქართველოში გადადიან საკუთარი ბიზნესის პოპულარიზაციისთვის. უცხოელი მეწარმეებისთვის საგადასახადო განაკვეთებისა და პერსონალური მონაცემების უსაფრთხოების გარანტიების უზრუნველყოფის პირობები საქართველოში არსებობს.

საქართველოში IT სექტორისთვის ვირტუალური ზონის სტატუსი შეიქმნა, რათა ქვეყანაში არარეზიდენტები გათავისუფლდნენ გადასახადების ნაწილისგან. ამ საქმიანობის დროს საქართველოში პირადი ყოფნა საჭირო არ არის, საკმარისია საქართველოში მცხოვრები თანამშრომლების შტატში ყოფნა.

მეწარმეებს, რომლებიც ხელს უწყობენ ონლაინ სერვისებს, ასევე შეუძლიათ დაეყრდნონ საგადასახადო შეღავათებს თავიანთი მცირე ბიზნესისთვის. თქვენ უბრალოდ უნდა დაადასტუროთ თქვენი კვალიფიკაცია და დაარეგისტრიროთ ინდივიდუალური მეწარმე.

განიხილეთ შესაფერისი ვარიანტები, მიუთითეთ რა დოკუმენტებია საჭირო საქართველოში IT სფეროში მუშაობისთვის და რეგისტრაციისთვის გაგზავნეთ იუსტიციის სახლში, რომ გახდეთ თქვენი საკუთარი ბიზნესის მფლობელი საქართველოში!

შესვლასტატიის შესაფასებლად.

ბიზნესი საქართველოში უცხოელი მეწარმეებისთვის. საუკეთესო იდეები

სტატიის ავტორი

ელენა პავლოვა

შეეცანით ელენა პავლოვა, თქვენი საიმედო ექსპერტი ფინანსურ სექტორში. როგორც ეკონომისტი, მე მაქვს უნარი ეფექტურად უფლება თქვენი კომპანიის ვალუტურ-ფულადი ოპერაციებზე, დარწმუნებით სიზუსტე და სიზუსტე ბუღალტერიის სისტემაში.

მცირე და საშუალო ბიზნესის ზრდით საქართველოში, პროფესიონალიზმი და სიზუსტე ფინანსურ ანგარიშსწორებაში ხდება საფუძველი. მე, ელენა პავლოვა, მაქვს ყველა უნარი, რაც საჭიროა თქვენი ფირმის ფინანსური ანგარიშების დამზადებასთვის და საჭირო დოკუმენტების მზადებას საგადასახადო ორგანოებისთვის. ჩემთა…

განახლებულია: 1 წელი, 1 თვე წინ

31 კომენტარები

შედით კომენტარის დასატოვებლად

Დ
დაცაურიოქტომბერი, 28 სამშაბათი
სამეწარმეო საქმიანობის დაწყება საქართველოში მართლაც მარტივია. განსაკუთრებით მინდა აღვნიშნო იმ სფეროების, როგორიცაა IT და ტურიზმი, რომლებიც ძალიან პერსპექტიულია. აქედან გამომდინარე, საქართველოში ბიზნესისათვის ხელშემწყობი პირობებია შექმნილი— დაბალი საგადასახადო განაკვეთები და მარტივი რეგისტრაციის პროცესი ნამდვილად აღსანიშნავია. პირადად მე მაქვს დადებითი გამოცდილება მცირე ბიზნესის წამოწყებაში და შემიძლია ვთქვა, რომ სახელმწიფო პროგრამები რეალურად ეხმარება ბიზნესის განვითარებას. ასევე, თავისუფალი ინდუსტრიული ზონები დამატებით მნიშვნელოვან შესაძლებლობებს სთავაზობენ უცხოელ ინვესტორებს.
К
Конрадოქტომბერი, 23 ხუთშაბათი
Интересно, насколько реально открыть бизнес в Грузии иностранцу, если не можешь владеть землей в сельском хозяйстве? Ведь это может серьезно ограничить возможности развития в аграрном секторе.
F
Frederickოქტომბერი, 21 სამშაბათი
Having recently explored the idea of starting a business in Georgia, I found the simplified registration process and low tax rates very appealing for outsiders like myself. While I have a steady job, the opportunity to dive into the IT sector in Georgia with favorable tax benefits is something I’m seriously considering. It’s good to know about the restrictions on land ownership in agriculture, but the availability of grants and incentives seems to balance that out. Does anyone have experience with registering an LLC remotely? How smooth is the process really?
И
Иннаსექტემბერი, 26 პარასკევი
Интересно, что Грузия предлагает такие значительные преимущества для иностранных предпринимателей. Низкие налоговые ставки и упрощенная регистрация бизнеса — это действительно важные факторы для начала дела в новой стране. Особенно впечатляет поддержка для ИТ-компаний и возможность дистанционной регистрации бизнеса. Это может существенно упростить процесс переезда и старта дела для многих.
K
Katherineსექტემბერი, 19 პარასკევი
Georgia seems like a great place for entrepreneurs with its friendly tax rates and streamlined business registration process. I'm particularly interested in the opportunities in agriculture, even though purchasing land isn't an option for foreigners. The grants and tax benefits available are quite appealing. It's also impressive to see that Georgia ranks high in business ease and has supportive government programs for foreign investors. However, I'm curious about the process of obtaining the necessary licenses for healthcare and financial activities. Could someone provide more details on this?
T
Tiko_Explorerlightსექტემბერი, 12 პარასკევი
ძალიან მომეწონა ინფორმაცია ბიზნესის რეგისტრაციის სიმარტივისა და დაბალი საგადასახადო ტარიფების შესახებ. განსაკუთრებით ამაყი ვარ, რომ ვცხოვრობ ქვეყანაში, რომელიც უცხოელებისთვის ასეთ პროდუქტიულ გარემოს ქმნის. ინფორმაციული ტექნოლოგიები და ტურიზმი მართლაც სუფთა და პერსპექტიული სექტორებია. მაინტერესებს, მიწის საკუთრებაზე შეზღუდვები გარკვეულ სირთულეებს ხომ არ უქმნის სოფლის მეურნეობაში დაკავებულ უცხოელ ბიზნესმენებს? სახელმწიფოს პროგრამები ნამდვილად მნიშვნელოვანია მათ მხარდაჭერისთვის.
P
Paigeაგვისტო, 26 სამშაბათი
Are there any specific challenges in the tech sector for foreigners starting a business in Georgia? The article mentions favorable tax rates, but I'm curious if there are hurdles related to language barriers or finding local talent.
Მ
მარინააგვისტო, 19 სამშაბათი
ძალიან საინტერესოა, რომ უცხოელი მეწარმეები საქართველოში მარტივად შეძლებენ ბიზნესის რეგისტრაციას. მაინტერესებს, ტურიზმის სფეროს განვითარებისთვის კონკრეტულად რა სახის სახელმწიფო პროგრამები არსებობს და როგორ შეიძლება ამ შესაძლებლობებით სარგებლობა?
М
Милаაგვისტო, 09 შაბათი
Очень интересно узнать о возможностях для иностранных предпринимателей в Грузии. Особенно привлекло внимание упрощение регистрации бизнеса и налоговые льготы для IT-компаний. Это может стать хорошим стимулом для развития своей компании. Правда, немного расстроило, что иностранцы не могут владеть землей в сельском хозяйстве, но гранты и налоговые льготы звучат ободряюще. Хотелось бы больше узнать о лицензиях для некоторых видов деятельности.
Е
Еленаივლისი, 18 პარასკევი
Интересно узнать, как Грузия создает такие привлекательные условия для иностранных предпринимателей. Особенно заманчиво выглядит упрощенная регистрация бизнеса и налоговые льготы для IT-компаний. Хотелось бы подробнее разобраться в специфике налоговых льгот для малого бизнеса и условиях владения землей в сельском хозяйстве.
W
Wyattივლისი, 01 სამშაბათი
The business environment in Georgia seems quite promising for foreign entrepreneurs. I recently started to explore the possibility of investing in the country, particularly drawn by the low tax rates and the simplified business registration process. The IT sector appears especially attractive, thanks to the tax incentives for companies with a physical presence there. I was also intrigued by the opportunities in agriculture, although the restriction on foreigners owning land is something to consider. The support from government programs is a reassuring factor for potential investors. However, I'm curious about the specifics regarding licenses for certain activities such as finance. Is this process as straightforward as registering a business?
Р
Раисаივნისი, 24 სამშაბათი
Меня интересует, как обстоят дела с возможностью удаленно управлять бизнесом в Грузии, особенно в сфере информационных технологий. Есть ли какие-то строгие требования к физическому присутствию в стране для получения налоговых льгот? Интересно было бы услышать, как все это сочетается с работой на международный рынок.
H
hankypankyივნისი, 06 პარასკევი
Can someone clarify how complex it is to secure a business license in sectors like healthcare or finance in Georgia? I'm curious about the challenges and potential wait times involved.
Д
Денисმაისი, 31 შაბათი
Как осуществляется продажа продукции из свободных индустриальных зон на международные рынки? Какие требования и условия нужно выполнить, чтобы пользоваться налоговыми льготами в этих зонах?
P
Pavlikoმაისი, 29 ხუთშაბათი
საქართველო ნამდვილად მიმზიდველია უცხოელი ინვესტორებისთვის. მარტივი ბიზნეს რეგისტრაცია და დაბალი საგადასახადო განაკვეთები განაპირობებს ამას. თავად მინახავს, როგორ იწყებენ ჩვენი უცხოელი მეგობრები ბიზნესს IT სფეროში, და მართლა წარმატებული გამოვიდა. აგრარულ სფეროში კი გრანტები და შეღავათები არიან შესაძლებელი, რაც ძალიან გვეხმარება განვითარებაში. როდესაც ტურიზმზე ვფიქრობ, მახსენდება ჩვენი ულამაზესი ადგილები, რომელიც უამრავ ვიზიტორს იზიდავს. მაგარი იქნება, თუ კიდევ უფრო მეტი უცხოელი დაინტერესდება აქ ბიზნესის წამოწყებით.
M
Mateoმაისი, 28 ოთხშაბათი
Registering a business in Georgia sounds like a breeze, especially compared to the paperwork I'm used to. The lower tax rates are very tempting, and it's interesting that there are special incentives in the IT sector. However, I wonder how restrictive it is when foreigners can own businesses but not land in agriculture. The possibility of online LLC registration with minimal documentation is appealing. I'd love to know more about those free industrial zones and the potential benefits for someone looking to dip their toes into international trade.
V
Valentinaაპრილი, 15 სამშაბათი
Отличная статья! Узнала много нового о ведении бизнеса в Грузии. Особенно заинтересовала возможность развития в сфере информационных технологий благодаря льготным налоговым ставкам. Спасибо за подробную информацию о поддержке иностранных инвесторов и простоте регистрации бизнеса.
И
Игорьაპრილი, 12 შაბათი
Грузия действительно предоставляет уникальные возможности для иностранных предпринимателей. Легкость в регистрации бизнеса, низкие налоги и поддержка со стороны государства делают эту страну идеальным местом для стартапов и малого бизнеса. Особенно радует внимание, которое уделяется сфере туризма, сельского хозяйства и IT. Если грамотно подойти к выбору ниши и учитывать особенности местного рынка, можно быстро стать успешным бизнесменом в Грузии. Главное – не бояться начинать и использовать все преимущества, которые предоставляет эта страна!
G
G_elelდეკემბერი, 30 ორშაბათი
Я уже давно задумываюсь о запуске бизнеса за границей, и Грузия, действительно, выглядит как отличное место для этого. Читая статью, я всё больше уверяюсь, что благодаря простоте регистрации бизнеса, низким налогам и множеству государственных программ поддержки, Грузия — отличное место для стартапов. Особенно привлекает сфера туризма, ведь страна сама по себе — это туристическая жемчужина. А низкие налоги и выгодные условия для бизнеса делают это ещё более привлекательным. Думаю, я точно буду рассматривать Грузию как вариант для старта собственного дела!
A
amanzholova.a.s18ნოემბერი, 20 ოთხშაბათი
Меня удивило, сколько возможностей эта страна предоставляет для иностранных предпринимателей. Низкие налоги, упрощённая регистрация и поддержка стартапов делают Грузию отличным местом для ведения бизнеса. Особенно привлекательными мне показались сферы туризма, IT и сельского хозяйства, где можно получить налоговые льготы и развивать интересные проекты. Если бы я когда-нибудь решилась на бизнес, Грузия точно была бы среди моих вариантов благодаря своим выгодным условиям для старта.
А
Аделинаმარტი, 24 კვირა
Как интересно читать об этой статье! В Грузии, как описано здесь, действительно предоставляются множество возможностей для иностранных предпринимательниц. Этот красивый и гостеприимный край привлекает своими выгодными условиями для бизнеса и приятной атмосферой. Чтение о том, как легко начать бизнес в Грузии, вдохновляет на осуществление мечт и достижение успеха. Благодарю за такую информативную статью!
A
alishertoktar8მარტი, 16 შაბათი
Грузия – магнит для предпринимателей, обещая перспективы и гостеприимную среду. Особый интерес вызывают её преимущества в туризме, сельском хозяйстве и IT, что делает её привлекательной для инвесторов и бизнесменов.
A
annushka.kvasovaიანვარი, 26 პარასკევი
Мне всегда кажется, что работать удалённо это выгодно, удобное, интересно, но есть конечно минус - будет трудно найти работодателя. Но зарплата точно будет выше, ведь её назначаешь сам. Поэтому я всегда за бизнес в интернете, за открытие ИП. Мне интересно, я конечно может что-то пропустила, но из Грузии для России можно работать? Это не запрещено сейчас? Просто если уже есть развитый бизнес в России, его же можно продолжить в другой стране, а на карту переводить переведённые рубли в лари.
D
dacascasმაისი, 11 ხუთშაბათი
Лучшая идея для бизнеса - это та идея, которую предприниматель родил сам, прилагаю массу усилий при её разработке. Именно так будут учтены все сильный и слабые стороны, и выработан хороший и живучий бизнес план. А так это всё вилами по воде писано. А учитывая, что оно лежит на поверхности, то огромное количество новичков (и не только) лезет в эти ниши, создавая друг другу ненужную конкуренцию.
B
bikteeva94თებერვალი, 09 ხუთშაბათი
Из этой статьи я узнала, что в Грузии есть несколько сфер для открытия бизнеса, к которым стоит присмотреться иностранным жителям. Но выбрав чужую страну для открытия первого бизнеса я бы не рискнула. Но есть и плюсы: иностранные предприниматели, владеющие малым бизнесом платят очень низкие налоги.
S
straliyaდეკემბერი, 23 პარასკევი
Грузия привлекательна для бизнеса. В статье даны советы в какой сфере лучше попробовать себя - это туризм и все, что с этим связано, сельское хозяйство и информационные технологии. Действительно, все эти виды деятельности могут быть выгодными, но для того чтобы ими заниматься, нужно изучить их. А то отрасль-то востребованная, а знаний не хватит.
К
Ксюшаოქტომბერი, 14 პარასკევი
Автор верно сказала, что самой выгодной нишей для ведения бизнеса в Грузии является туризм, во-первых , он хорошо развит и существует большой поток туристов. Во-вторых, есть невероятное большое количество мест, где можно развивать эту идею, например, гостиничные комплексы. Также плюсом ко всему будут приведение для предпринимателей, низкие налоговые ставки для малого и среднего предпринимательства, простая система регистрации бизнеса, и упрощенная процедура налоговой отчетности. Полезная статья для начинающих бизнесменов, многое что можно подчеркнуть
L
loli.lol.01სექტემბერი, 09 პარასკევი
Согласна с автором с тем, что Грузия является довольно привлекательной страной для иностранных предпринимателей. Ведь в ней есть много перспектив и амбиций для открытия действительно хорошего бизнеса. Спасибо автору за то, что смог освятить эту тему в своей статье. Получилось очень интересно, данная информация может пригодиться абсолютно каждому. Круто!
V
volobuevaanastasia331აგვისტო, 21 კვირა
Туризм это здорово, но все больше стран замыкаются в себе из-за ковида, войн, напряженных политических отношений и т.п. Ожидают осенью очередную волну ковида... Вводят запреты для въездов и выездов разные страны... В таких условиях скорее процветает внутренний туризм. Мадлоба за статью! IT и сельское хозяйство на сегодняшний день крайне перспективные сферы. Хоть последнее и считается убыточным, но не все его направления, а в Грузии сам Бог велел землю возделывать: уж очень она там щедра.
К
Катеринаდეკემბერი, 27 ორშაბათი
В Грузии очень много видов бизнеса, который легко начать для иностранцев. Тут можно работать в сфере информационных технологий, сельского хозяйства, туризма. Низкие налоги, комфортный климат, добродушные граждане, договоры с соседними странами - вот что делает комортным пребывание в стране, бизнес и работу на фрилансе. Именно поэтому сюда едут жить и работать иностранные граждане.
- И
  Ираიანვარი, 11 სამშაბათი
  Начинающим предпринимателям без существенного стартового капитала сложно начать свое дело и не прогореть в странах СНГ. Сплошная коррупция, запутанное законодательство и монополисты давят со всех сторон. Ориентироваться на Европейские государства тоже не приходится из-за высоких налогов и строгих правил для иностранных бизнесменов.