ანანურის ციხე

ანანურის ციხე, რომელიც ასევე ცნობილია როგორც ანანურის ციხე, აშენდა მე-16 საუკუნეში და ორი საუკუნის განმავლობაში მსახურობდა ამიერკავკასიის თავდაცვის ჩრდილოეთ ფორპოსტად, უღებდა გზას დარიალის ხეობიდან. XVII საუკუნეში ერისთავის ადგილსამყოფელი იყო ქალაქი დუშეთი, ხოლო ჩრდილოეთით მიმავალი მთავარი გზა მდინარე ვეძათხევის ვიწრო ხეობაში გადიოდა, სადაც მდინარე არაგვთან შესართავთან ბუნებრივი კარიბჭე წარმოიქმნა. ამ სტრატეგიულად მნიშვნელოვან ადგილას აღმართეს ანანურის ციხე, რომელიც გახდა საიმედო სიმაგრე.

1720-იან წლებამდე ციხესიმაგრის მცხოვრებთა ცხოვრების შესახებ ისტორიული ცნობები მწირია. ცნობილია, რომ ციხე იცავდა ერისთავის ცენტრალურ ნაწილს, რომელიც ფარავდა ადგილობრივი მოსახლეობის მთებში უკან დახევას. ანანურთან დაკავშირებული მოვლენების შესახებ უფრო დაწვრილებითი ცნობები გვხვდება ისტორიკოს ვახუშტისგან, რომელიც აღწერს ერისთავების მტრობას XVIII საუკუნეში. 1739 წელს ციხე შტურმით აიღო ქსნის ერისთავმა შანშემ, რის შემდეგაც ქალაქი და მისი მოსახლეობა მნიშვნელოვანი განადგურება განიცადა.

1795 წელს ციხის დამცველებმა წარმატებით გაუწიეს წინააღმდეგობა აღა-მაგომედ ხანის ჯარებს, რითაც ხელი შეუშალა მათ ხეობაში ასვლას. XIX საუკუნის დასაწყისში, საქართველოს მიერ რუსეთის ანექსიის შემდეგ, აქ მუდმივად იდგა რუსული გარნიზონი, რომელიც საქართველოს რუსეთთან დამაკავშირებელ მთავარ გზას იცავდა და რეგიონში წესრიგს იცავდა. 1812 წელს ციხე გაუძლო მთიელთა აჯანყებას, რომელიც სასტიკად ჩაახშეს.

ციტადელის ტერიტორიაზე შემორჩენილია პირამიდული გადახურვის კოშკი, გვთაების ერისთავების ტაძარი-სამარხი (XVI-XVII სს.), ღვთისმშობლის მიძინების ტაძარი (1689 წ.), აუზის კვალი და აბანოები. ქვედა საფორტიფიკაციოში შემორჩენილია ერთნავიანი მკურნალის ეკლესია სამრეკლოთ (XVI-XVII სს.). ანანურის ციხე შემოთავაზებულია იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის სიაში შესატანად.

ანანურის ციხეს უნდა ესტუმრონ საქართველოს ისტორიით დაინტერესებულმა ისტორიკოსებმა, არქიტექტურის მკვლევარებმა და ტურისტებმა. ეს ადგილი გთავაზობთ უნიკალურ შესაძლებლობას გაეცნოთ უძველესი დროიდან შემონახულ ისტორიულ ძეგლებს და სიმაგრეებს და დატკბეთ შუა საუკუნეების ციხის თვალწარმტაცი ხედებით ამიერკავკასიის ბუნების ფონზე.