საქართველოს ღირსშესანიშნაობები - აჭარის უძველესი ციხესიმაგრეები, გვარა მდინარე ჭოროხზე

აჭარაში მდებარე გვარას ციხე-სიმაგრის კედლებმა შემოინახა გასული საუკუნეებისა და ომების ხსოვნა, რომელიც ქვეყანას მტრის ლაშქრობისაგან იცავდა. გვარა საქართველოს ერთ-ერთი ღირსშესანიშნაობაა...

05 თებ, 2025

საქართველოს ღირსშესანიშნაობები

ალა სმირნოვა

გვარას ციხე (აჭარა, ხელვაჩაურის მუნიციპალიტეტი, მახაჩელას ეროვნული პარკი) მდინარეზე აღმართული აუღებელი ციხესიმაგრეა. მრავალი საუკუნის განმავლობაში ის მნიშვნელოვანი სტრატეგიული ობიექტი იყო. ჩვენი წელთაღრიცხვით მე-6 საუკუნეში აშენებული ციხესიმაგრე დღემდე ინახავს ბევრ საიდუმლოს მისი მცხოვრებთა ცხოვრებისა და სამხედრო დიდების შესახებ. ციხე მდებარეობს მდინარეების მაჭახლისწყლისა და ჭოროხის ისრიდან 300 მეტრში.

გარკვეული პერიოდის განმავლობაში გვარა მდინარე ჭოროხისა და მაჭახელას გზების საკონტროლო ცენტრს ასრულებდა, როგორც წყლის ხეობას. ასევე, ციხე დიდხანს აგრძელებდა თავდაცვითი ციხე-სიმაგრეების ჯაჭვს. ხშირად მოიხსენიება ციხის, როგორც სრულფასოვანი ციხის როლის შესახებ, რომელშიც დიდი ხნის განმავლობაში იმყოფებოდნენ დამნაშავე ჯარისკაცები და პატიმრები. გვარა მდებარეობს მაღლივი მთის ძირში და მდიდრული მდინარეების ჭოროხისა და მაჭახელას შესართავთან.

ციხესიმაგრეში "ბუნების ნაყოფის" მომხიბლავი და დიდებული ხედი იხსნება. ნაგებობა 150 კვადრატულ მეტრ ფართობს მოიცავს. ციხის ტერიტორიაზე დანგრეული ნაგებობების გარდა არაფერია. ჩრდილო-აღმოსავლეთი კიდე. ნაგებობა ძირითადად შემორჩენილია, მხოლოდ აქ არის ერთი გასწორებული (ფორმის) ადგილი, დანარჩენი კი ციცაბო კლდეა.

დადასტურებულია, რომ ციხე ყოველთვის განახლებული იყო და ყოველთვის საოცარი იყო. ხშირი განახლების მაგალითია ქვების ზომა და მასალა (60x48 სმ; 74x110 სმ; 60x10 სმ; 1.66 x 64 სმ). ასევე, თავად კედლის დეტალი ბუნებით ჰგავს გონიოს ციხის გალავნის გალავანს. ციხის ძირითადი ნაწილი გვიანდელია. ნაგებია თლილი ქვით და ნაწილობრივ რიყის ქვით.

დაგება არ არის ჰორიზონტალური, მხოლოდ აქ არის უფრო წაგრძელებული კვადრატები. ეს სწორი ფაქტები სპეციალისტებს ეხმარება ციხის აგების და მისი განახლების თარიღის ზუსტად დათარიღებაში. კვლევის მიხედვით ირკვევა, რომ ციხე X-XVIII საუკუნეებში ფუნქციონირებდა. შენობის სავალალო მდგომარეობის გამო შეუძლებელი გახდა თავად ციხეში შესასვლელის ზუსტი მიმართულების დადგენა.

მაგრამ ითვლება, რომ ისინი ციხეზე ავიდა გრძელი ხის კიბის დახმარებით. გალავნის ჩრდილოეთით და სამხრეთით შემორჩენილია რამდენიმე ნაგებობის ნაშთი. ჩრდილოეთის მხარეს შემორჩენილია ორი ნაგებობა. ერთი სამკუთხა ფორმისაა - ფართობი 5 მ2. მას მოსდევს 13,5 მ2 ფართობის ოთხკუთხა ნაგებობის არასწორი აგება.

ამ სტრუქტურის კედლების სისქე 1,40-1,50 მ-ია, ციხის გალავანი კი არის დღემდე შემორჩენილი კედელი, რომლის სიმაღლე არ აღემატება 3-დან 6 მეტრს. სამკუთხა (ფორმის) ზონაში ასევე არის არაღრმა ჭა. მისი სიღრმე 2,80 მ, დიამეტრი 0,75 მ.

ყველა ადვილად გამოიცნობს, რომ საუკუნეების მანძილზე ეს ჭა ტალახით, ფოთლებითა და ქვებით იყო სავსე, რამაც ხელი შეუწყო ჭაბურღილის გაჭედვას. ნებისმიერ ჭას სჭირდება წყლით შევსება და ამ ციხე-სიმაგრეში, ისევე როგორც მისგან არც თუ შორს მდებარე ჩხუტუნეთის ციხე-სიმაგრეში, ეს კეთდებოდა მდინარე მაჭახელას დახმარებით.

Приглашаем для общения про Грузию

ციხე "გვარას" მდებარეობა

დღევანდელი საქართველოს ტერიტორიაზე მდებარე თითქმის ყველა შუა საუკუნეების ციხესიმაგრე, გვარა მდებარეობს ზურმუხტისფერი ფართო მდინარის ზემოთ. ციხე თითქოს ველურ მკლავებშია. მასზე მჭიდროდ მიჯაჭვული ბუნება ციხესიმაგრესა და მის მნახველებს ულამაზესი ხედით აძლევდა. ამ ციხის ადგილმდებარეობის პოვნა ძალიან ადვილია.

მთავარი გზიდან მხოლოდ 1 კილომეტრით უნდა გადახვიდეთ. მერე 100 მეტრი ფეხით და აი შენ დანიშნულების ადგილზე ხარ. თქვენ შეგიძლიათ მარტივად მართოთ თქვენი სედანი. თუ რაიმე სირთულეა, თქვენ უბრალოდ უნდა დაუკავშირდეთ სოფლის მოსახლეობას. სტუმართმოყვარე, ღიმილიანი ქართველები ყოველთვის სიამოვნებით დაგეხმარებიან.

რომც გაგიმართლოთ, თავად ციხესიმაგრეში წაგიყვანთ და შემდეგ საკუთარი საწოლებიდან ხელნაკეთი ღვინის დაგემოვნებას შემოგთავაზებთ. ციხის აუღებლობის გამო ყველა ვერ ბედავს შეხედოს მის სიდიადეს. მაგრამ გაბედულებს სიფრთხილესაც ვურჩევთ: აქ ფიზიკური მომზადების გარეშე არ შეგიძლიათ. ვინაიდან კლდეზე ციხე ნამდვილი გამოწვევაა.

ყველა ბავშვებთან ერთად: იყავით ძალიან ფრთხილად და ყურადღებიანი. საფეხმავლო ბილიკის გასწვრივ ბევრი საშიში ნაბიჯია. ასევე გადაამოწმეთ გველებზე ყოველი სანტიმეტრი გზაზე: ვიზიტორების ისტორიების მიხედვით, ისინი ხშირად აგურის საფეხურებზე იძირებიან. ასევე მიიღეთ სპრეი ან მალამო კოღოებისა და მწერებისგან.

იყო ასეთი შემთხვევები, როცა ამ მხარეების მაცხოვრებლები ციხის მნახველებს ჩაით უმასპინძლდებოდნენ და ამ დროს მადლობის ნიშნად მათგან თხილის თაფლს ყიდულობდნენ (სცადეთ და არ ინანებთ). აწუხებს მხოლოდ ის, რომ ხელისუფლება საერთოდ არ ზრუნავს ციხეზე და დროთა განმავლობაში ის ხელუხლებელ იერს კარგავს.

შესვლა უფასოა. ჩვენ გირჩევთ დაწესებულების მონახულებას გვიან გაზაფხულზე, ზაფხულში და ადრე შემოდგომაზე, რადგან ასვლა ძალიან ციცაბოა. ამიტომ, ცუდ ამინდში შეიძლება გადაიჩეხო და დაეცეს. როგორც ჩვენ გვჯერა, ეს არ არის საუკეთესო დასაწყისი მთაში მოგზაურობისთვის.

შესვლასტატიის შესაფასებლად.

სტატიის ავტორი

ალა სმირნოვა

მე ვარ ალა სმირნოვა, და მე სრულიად ვარ შეყვარებული საქართველოში. ჩემი ვნებაა გაზიარება საოცარ ისტორიებს და ამ ქვეყნის მდიდარ ძველ კულტურაში. როგორც საქართველოს ღიარმოსანების ექსპერტი, მე მზად ვარ გაგაცნობებთ კავკასიურ სტუმრობის, უჩვეულო ტრადიციებისა და უნიკალური პეიზაჟების ჯადოსნურ მსოფლიოს. ჩემთან თქვენ გაიცნობთ საქართველოს ყველაზე უცნაურ კუთხეებში!

განახლებულია: 10 თვე, 1 კვირა წინ

29 კომენტარები

შედით კომენტარის დასატოვებლად

E
Evaოქტომბერი, 30 ხუთშაბათი
Is it safe to visit the fortress alone, considering the hike and remote location? Also, are there guided tours available, or is it better to explore on your own?
Л
Лидияოქტომბერი, 19 კვირა
Посещение крепости Гвара оставило невероятные впечатления. Пеший маршрут длиной около километра — отличная возможность насладиться природой и подготовиться к встрече с историей. Крепость действительно прекрасно сохранилась для своего возраста, а вот впечатляющий вид на слияние рек Чорохи и Мачахела просто захватывает дух. Советую приехать в весенние месяцы, когда природа оживает и зелень вокруг наиболее насыщенная. Не упустите шанс попробовать местное вино и мёд, они добавят особый колорит вашему путешествию.
K
Ketiოქტომბერი, 16 ხუთშაბათი
მაინტერესებს, ხილვაჩაურში რომ ხართ ნამყოფი, როგორი წვდომაა თუკი გვინდა უნივერსალური დიზაინით საჯარო პროგრამების ჩატარება? მაგალითად, რა ხარისხით არის გათვალისწინებული გარემოს დიზაინი, განსაკუთრებით თუ გვაქვს კოლექციათა და დამატებითი გარე ჟღერსები?
Л
Ленаსექტემბერი, 26 პარასკევი
Маршрут к крепости длиной в 1 км кажется вполне доступным для пеших прогулок, даже для тех, кто не привык к долгим переходам. Интересно, есть ли какие-то указатели на пути или тропинка достаточно очевидна? Площадь крепости в 150 кв.м впечатляет, учитывая её возраст. Возможно, стоит упомянуть в статье, какие именно два здания частично сохранились? Это поможет лучше представить себе, что можно увидеть на месте.
M
Mariamiსექტემბერი, 23 სამშაბათი
შესაძლებელია თუ არა მარშრუტის გავლა ფეხით მოხუცებისთვისაც? ე.წ. სავალი უსაფრთხოა და ხელმისაწვდომი?
D
Dawnსექტემბერი, 20 შაბათი
Is the path leading to the fortress suitable for older visitors? I'm curious because the hike is a kilometer long. Also, how accessible are local wine and honey vendors near the fortress?
F
Fletcherაგვისტო, 31 კვირა
The description of Gvara Fortress has piqued my interest. The mention of the well-preserved walls and two buildings is fascinating. I'm excited about the prospect of visiting such a rich historical site. Plus, the idea of a scenic walk to get there makes it even more appealing, especially when the locals offer wine and honey. This seems like a great destination for adventurous travelers.
Y
Yanაგვისტო, 19 სამშაბათი
Интересно, есть ли поблизости ещё такие исторические места, куда можно дойти пешком?
Გ
გიორგიაგვისტო, 01 პარასკევი
გვარას ციხე ყოველთვის ყურადღების ღირსია. მისი სტრატეგიული ადგილმდებარეობა მძღოლის როლს თამაშობდა საუკუნეების განმავლობაში. VI საუკუნიდან XVIII საუკუნემდე შემოგვრჩა ციხესიმაგრის მხოლოდ ნაწილები, მაგრამ წარმოუდგენელია, როგორ გამაგრებულნი იყვნენ უძველესი მშენებლები. აქამდე მოღწეული კედლები და ორი შენობა უჩვენებს იმ დროის მშვენიერ არქიტექტურას. ეზოს ნახტომი, რომლის სიღრმე 2,8 მეტრია, ძალიან საინტერესოდ გამოიყურება. პეიზაჟი კი ფეხით სავალი 1-კილომეტრიანი გზიდან განსაკუთრებით ლამაზია. ისე, გადასარევი დროა მონახულებისთვის გაზაფხულიდან შემოდგომამდე, როდესაც ადგილობრივი მაცხოვრებლები გთავაზობენ ყველაზე პოპულარულ ღვინოსა და თაფლს.
T
Tsotneივლისი, 18 პარასკევი
ჯავრა ჰელვაჭაურში ნამდვილად ლამაზი ადგილია ტურისტებისთვის, მით უმეტეს, როცა ადგილობრივი მოსახლეობა ისეთი გულთბილი და სტუმართმოყვარეა.
M
Melanieივლისი, 02 ოთხშაბათი
Is there any public transportation available that gets you closer to the starting point of the hiking route to the fortress? The idea of a walk sounds nice, but access details would be helpful. Also, are there any facilities nearby for older visitors who might need a break or rest?
Е
Евгенийივლისი, 02 ოთხშაბათი
Есть ли какие-либо указатели на пути к крепости, которые помогут добраться туда без проблем, или стоит заранее получить точные инструкции у местных?
M
Margaritaივნისი, 29 კვირა
Какая самая живописная точка на крепости для фотографирования? Особенно интересно, как лучше поймать свет весной или летом.
M
Margaritaივნისი, 29 კვირა
Какая самая живописная точка на крепости для фотографирования? Особенно интересно, как лучше поймать свет весной или летом.
M
Margaritaივნისი, 29 კვირა
Какая самая живописная точка на крепости для фотографирования? Особенно интересно, как лучше поймать свет весной или летом.
С
Сергейივნისი, 27 პარასკევი
Интересно было узнать про крепость Гвара, особенно удивил её возраст и значимость в прошлом. Думаю, пешая прогулка туда — отличная идея для активных людей, а после трекинга приятно попробовать местное вино и мёд. Спасибо за информацию!
Რ
რამაზივნისი, 12 ხუთშაბათი
ეს მშვენიერი ციხე-სიმაგრე არა მხოლოდ ისტორიულად მნიშვნელოვანია, არამედ შესანიშნავი ადგილია ბუნებაში სასეირნოდ, სადაც ადგილობრივების გამორჩეული ღვინო და თაფლი მოლოდინს ამართლებს.
S
Sadieივნისი, 02 ორშაბათი
The details about the Chvara Fortress really paint an intriguing picture. The idea of a fortress from the 6th century still having partially standing walls and buildings is fascinating. It's great that the access is free and you can enjoy a pleasant walk to reach it. It must be quite an experience to stand in such a historic place and imagine the roads and defenses it once controlled. The touch of local hospitality with offerings of wine and honey sounds delightful. Such locations, being both a hike and a step into history, add a wonderful adventure to any trip.
J
Jarvisმაისი, 28 ოთხშაბათი
Walking to the fortress is an adventure in itself, with a scenic 1 km route that adds to the charm. The partially preserved walls and the ancient buildings give a real sense of history. I was impressed by the well, which is still intact with its 2.8-meter depth. Visiting in the warmer months is definitely advisable. Plus, the locals are friendly and offer some fantastic homemade wine and honey. It's a nice bonus after exploring the historic site.
V
vladimir_andreev1980მაისი, 21 ოთხშაბათი
Не знал, что в Аджарии есть такие древние крепости. Интересно, что она использовалась так долго и до сих пор сохранила часть своих стен и зданий. Похоже, что добраться туда несложно и приятно прогуляться пешком. Подумываю посетить весной, тем более что посещение бесплатное. Идея попробовать местное вино и мед после прогулки выглядит заманчиво.
С
Светаაპრილი, 15 სამშაბათი
Есть ли какие-либо ограничения на посещение крепости для групп или детей? Хотелось бы узнать, можно ли организовать экскурсию для небольшой группы школьников.
G
G_elelდეკემბერი, 28 შაბათი
Крепость Гвара — невероятное место, которое пропитано историей и атмосферой средневековой Грузии. Вид на слияние рек Чорохи и Мачахела просто завораживает, а сама крепость, несмотря на её полуразрушенное состояние, всё равно выглядит величественно. Прогулка к ней — настоящая приключенческая задача, особенно если учесть крутой подъём и опасные ступеньки, но усилия того стоят! Особенно понравились гостеприимные местные жители, которые не только помогут дорогу найти, но и предложат отведать местное вино. Это место стоит посетить, особенно если любите исторические руины в живописных местах!
S
siomukha91დეკემბერი, 06 ოთხშაბათი
Нестандартная крепость , которая расположена над рекой, очень необычно и конечно же красиво. Очень хочется посмотреть в живую ту архитектуру, как это построено. Крепость расположена в очень красивом месте природа просто замечательная возвышенности и леса и еще река создает потрясающий вид. Статья очень хорошо описывает данную крепость, автору браво.
G
gjfroksit228მაისი, 22 ორშაბათი
Очень величественная крепость, жалко что такое сооружение не сохранилось до наших дней. От крепости осталась лишь стена, которая защищала Грузию от вооружений и войн многие года
A
7410070მაისი, 12 პარასკევი
Крепость Гвара - это уникальное историческое место, которое обязательно стоит посетить при поездке в Батуми. В статье достаточно подробно описывается история крепости, архитектурные особенности и достопримечательности, которые можно увидеть там сегодня. Особый интерес представляют каменные башни, фрески на стенах и мебельные предметы, сохранившиеся среди развалин крепости. Посетив Крепость Гвара, можно погрузиться в атмосферу давней истории Грузии и насладиться фантастическими видами на море и город Батуми.
D
dacascasაპრილი, 24 ორშაბათი
Чего-то я не понял! Так там крепость то есть эта или уже всё? А то по описанию создаётся впечатление, что там только стена и развалины. В общем, одни руины, и ещё непонятно как туда дойти. На мой взгляд, туда только с гидом нужно ехать. А то так можно долго искать, и заблудиться в итоге. Была бы хоть фотография какая-нибудь, а то там видна только какая-то стройка на реке и всё.
B
bikteeva94ნოემბერი, 29 სამშაბათი
В этой статье речь пойдет о крепости Гвара, которая находится в национальном парке Махачела, она возвышается над рекой. Крепость построена в 6 веке нашей эры! Долгие века она была важным стратегическим объектом. За ее стенами хранятся многие тайны о жизни, о войнах, которые здесь проходили. Обязательно посетите это место!
И
Ираოქტომბერი, 21 ხუთშაბათი
Один из мест, который стоит посетить это крепость Гвара находящий в Аджарии, муниципалитет Хелвачаури, национальный парк Махачела. Ведь построенная в 6 веке н.э. крепость до сих пор есть многие тайны о жизни и воинской славе своих жителей, которую хотелось бы увидеть своими глазами. И конечно же хотелось бы купить ореховый мед и попробовать домашнее вино местных жителей.
- B
  bikteeva94ივნისი, 13 სამშაბათი
  Мне очень очень нравятся подобные достопримечательности! Ведь крепости всегда несут в себе какую-то историю, тайну и загадки! В общем мне они очень нравятся, не смотря на то, что некоторые из них очень плохо уже сохранились до наших дней, но всё же всегда с большим удовольствием я про них читаю!