მე-13 ასურელი მამების მიერ დაარსებული გარეჯის მონასტერი ერთ-ერთი ყველაზე იდუმალი და ლამაზი ადგილია საქართველოში.

გარეჯის მონასტრის გამოქვაბულის კომპლექსი საქართველოს ერთ-ერთი მთავარი ღირსშესანიშნაობაა.

19 ოქტ, 2024

ალა სმირნოვა

მათთვის, ვისაც საქართველოს ულამაზესი ადგილების ნახვა სურს, ეს ძეგლი აუცილებელია.

საქართველოს ღირსშესანიშნაობები განსხვავებულია, მაგრამ დავით გარეჯის სამონასტრო გამოქვაბულის კომპლექსი ქვეყნის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი რელიგიური ცენტრია. გარდა სულიერი ნაწილისა, ისტორიის მოყვარულებს აქაც ექნებათ სანახავი.

მდებარეობა: კახეთის რაიონი, საგარეჯოს მუნიციპალიტეტი. თუ იქ მანქანით აპირებთ მისვლას, მაშინ თბილისიდან სამხრეთ-აღმოსავლეთით 60-70 კმ უნდა გაიაროთ გარეჯის გორაკისკენ.

ეს მონასტერი უკვე პატივცემული ასაკისაა, რადგან მისი დაარსების თარიღი VI საუკუნის I ნახევარია. იგი დაიწყო 13 ასურელ მამათაგან ერთ-ერთმა – დავითმა. ასე ეძახიან ქართული მონაზვნობის ფუძემდებელს, რომლებიც სირიიდან საქართველოში სწორედ VI საუკუნეში ჩამოვიდნენ და სხვადასხვა მიმართულებით გაიფანტნენ, მქადაგებლები გახდნენ. შესაბამისად, ამ ადგილს ადგილობრივები განსაკუთრებულ პატივს სცემენ.

მაგრამ თავდაპირველად დავითი არ აპირებდა უზარმაზარი მონასტრის აშენებას. ყველაფერი იმით დაიწყო, რომ ამ ადგილებში თავის სტუდენტ ლუკიანესთან ერთად მივიდა და გამოქვაბულში დასახლდა. ფაქტობრივად, დავით ლაურუსის სახელი მონასტერს მოგვიანებით მისი დამაარსებლის პატივსაცემად მიენიჭა.

პატარა გამოქვაბულიდან დაიწყო უზარმაზარი მონასტერი, რომელმაც ისეთ ზომას მიაღწია, რომ სამონასტრო ცხოვრების ცენტრად იქცა.

მონაცემებით, კომპლექსი 12-მდე მონასტერს მოიცავდა, რაც ქრისტიანობისთვის ძალიან სიმბოლურია. მაგრამ გარეჯის შემსწავლელი მეცნიერი გ.ჩუბინაშვილი აღნიშნავს, რომ წყაროებში არსებული მონაცემები საკმარისია მხოლოდ 7 მათგანის გასაცნობად.

მაგრამ სხვა მეცნიერი, პლატონ იოსელიანი (საქართველოს სამოქალაქო და საეკლესიო ისტორიის მკვლევარი) უფრო შორს წავიდა თავის კვლევაში და აღწერა კომპლექსის დარჩენილი 11 მონასტერი: ბერთუბანი, ვერანგარეჯა, დოდო, იოანე ნათლისმცემელი, თეთრ-სენაკები, მაგაზანა თუ მღვიმე. , კოლაგორი, მოხატული და პირუკუღმარი, ჭიჩხითური , წამებული.

ზოგიერთი მათგანის არსებობა მოხსენიებულია ქართველი პოეტის ვახტანგ VI-ის შემოქმედებაშიც, კერძოდ, ლავრ დავითის, ბერთუბანის, დოდოს, ნათლისმცემლის, ჩიჩხიტურის და წამებულის.

ასევე აღნიშნულია, რომ იმ პერიოდის ადმინისტრაციული დაყოფის მიხედვით, მონასტრების მდებარეობა საკმაოდ რთული იყო, ვინაიდან ისინი რეგიონის სამხრეთ საზღვარზე მდებარეობდნენ. ალბათ, სწორედ ამ მდებარეობამ დააყენა მონასტერი თავდასხმების შემთხვევაში თავდაცვის პირველ ხაზზე. ეს შეიძლება იყოს იმის მიზეზი, რომ მღვიმეების გადასასვლელების ქსელი საკმაოდ სწრაფად ჩამოყალიბდა და ფართო ტერიტორია მოიცვა.

Приглашаем для общения про Грузию

დავუბრუნდეთ მონასტრის მნიშვნელობას რელიგიური და კულტურული თვალსაზრისით, ყურადღება უნდა მიაქციოთ იმ ფაქტს, რომ XII საუკუნის დასაწყისში მთელი დავით გარეჯის სამონასტრო კომპლექსი გადავიდა სამეფო ოჯახის ხელში. სავარაუდოა, რომ ამ გზით დავით აღმაშენებელი დაეხმარა განვითარებას. მხარდაჭერის ერთ-ერთი საშუალება ის იყო, რომ მონასტრები გაათავისუფლეს სახელმწიფო გადასახადის გადახდის ვალდებულებისაგან.

ამავე დროს, 12-13 საუკუნეებში, მონასტრის აგების მწვერვალი მოდის, რაც სრულიად ემთხვევა საქართველოს კულტურულ-პოლიტიკურ აღზევებას.

სწორედ მაშინ შეიმუშავა მონასტერმა სამონასტრო ცხოვრების მარეგულირებელი წესდება და ასევე შექმნა ფრესკული მხატვრობის სკოლა.

და ყველაფერი კარგად იქნებოდა, მხოლოდ 1265 წელს ბერკე ხანმა მონღოლთა ჯარის სათავეში ჩაატარა დარბევა და გაანადგურა სამონასტრო კომპლექსი მთელ მის შემოგარენთან ერთად.

მაგრამ დროთა განმავლობაში კომპლექსი აღადგინეს და მე-14 საუკუნის პირველ ნახევარში, გრიგოლ V ბრწყინვალეს მეფობის დროს, კვლავ დაიკავა თავისი დაკარგული პოზიცია, როგორც ლიდერი პოლიტიკურ და ეკონომიკურ ცხოვრებაში. მტკიცებულებაა, რომ მონასტრის მსახურები გავლენას ახდენდნენ ქვეყნის სახელმწიფო და რელიგიური საქმეების მართვაზე.

ასეთი ცხოვრება დიდხანს არ გაგრძელებულა და იმავე XIV საუკუნის ბოლოს თემურლენგის ხშირი თარეშის გამო აქ სამონასტრო მოღვაწეობა შეწყდა. ხოლო XV საუკუნის I ნახევარში, კერძოდ 1424 წელს, იმპერატორმა ალექსანდრე I-მა მონასტერი პატრიარქს გადასცა. სვეტიცხოვლის საკათედრო ტაძარი მცხეთაში.

ორიოდე საუკუნის შემდეგ, 1616-1617 წლებში, სპარსელებმა მოაწყვეს ლაშქრობები, რამაც მნიშვნელოვანი დარტყმა მიაყენა დავით გარეჯის სამონასტრო ცხოვრებას. ყველაფერი ნორმალურად დაბრუნდა მხოლოდ 1639 წელს თეიმურაზ I-ის მეფობის დროს. შემდეგ აღადგინეს არა მხოლოდ თავად მონასტერი, არამედ ბერების დაქვემდებარებაში მყოფი სოფლებიც და ამ დასახლებების მცხოვრებნი მონასტერნი იყვნენ. ეს ცხოვრება მე-19 საუკუნის ბოლომდე გაგრძელდა.

მოდით ახლა უფრო დეტალურად განვიხილოთ არქიტექტურა.

სავარაუდოა, რომ გარეჯის კომპლექსის მონასტრების იმიჯზე ზეგავლენა იქონია სამეფო საგვარეულოს მიკუთვნებამ, იერარქიაში სტატუსმა. მთავარ ოთახებში ტრადიციული სიმარტივის კვალი არ არის. სატრაპეზო და ეკლესიები ასხივებს დიდებულებას, მასშტაბებს და თავისუფლებას. ამ მასშტაბის შთაბეჭდილებას აძლიერებს კედლის მხატვრობა.

კედლებს ამშვენებს გამოჩენილი მფარველებისა და სპონსორების პორტრეტები, რომლებსაც წარმოადგენენ ქართველი მეფეები, როგორიცაა თამარა და მისი ვაჟი გიორგი IV, დემეტრე II თავგანწირული და სხვა.

უფრო მეტიც, მონასტრის განვითარებაში წვლილი შეიტანეს შემომწირველთა ბევრად მეტი პორტრეტი, ვიდრე წმინდანთა გამოსახულებები. ეს აჩვენებს გადახვევას ბიზანტიაში დამკვიდრებული ტრადიციებისგან.

მხატვრობაში გამოკვეთილია სახეები, რომლებიც ხასიათდება საეკლესიო მხატვრობაში უჩვეულო დინამიზმითა და ექსპრესიულობით. ეს განსაკუთრებით კარგად არის წარმოდგენილი დავით გარეჯელის ცხოვრებიდან სცენებში, რომლებიც ჩანს ცენტრალურ ტაძარში.

ხოლო ფეოდალიზმის დასასრულისთვის მონასტრები დაკავშირებული იყო საგუშაგოებთან, ასევე სასიგნალო კოშკებთან. სამწუხაროდ, ისინი დღემდე არ შემორჩენილა, მხოლოდ ნანგრევებია შემორჩენილი.

მაგრამ არის რაღაც, რაც ჩვენამდე მოვიდა დროთა განმავლობაში. ეს არის XVII-XVIII საუკუნეების თაბაშირის ჩამოსხმა გამოქვაბულების კედლებზე.

და გასაკვირი არ არის, რომ დავით გარეჯის კომპლექსში ამდენი ნამუშევარია შემონახული, რადგან მოღვაწეობდნენ ონოფრე გარეჯელი (XII ს.), დემეტრე I, ონოფრე მაჭუტაძე (17-18 სს.), სულხან-საბა ორბელიანი, ბესარიონ ბარათაშვილი-ორბელიშვილი. აქ ნიკოლოზ ჩერქეზიშვილი (XVIII ს.), გაბრიელ საგინაშვილი (XVIII ს.), გრიგოლ დოდორკელი, ანტონ I, ტიმოტე გაბაშვილი, გაბრიელ მცირე და სხვები. თითოეული მათგანი აქ მუშაობდა თავის სამეცნიერო ნაშრომებზე, სხვადასხვა კრებულების შექმნაზე. ამიტომაც იყო მონასტერი განთქმული მდიდარი წიგნის ფონდით.

ამ კომპლექსის შესახებ უსასრულოდ შეგიძლიათ წაიკითხოთ, მაგრამ ჯობია მოხვიდეთ და ნახოთ. ასე რომ, არ დაგავიწყდეთ დავით გარეჯის დამატება თქვენს "რა უნდა ნახოთ საქართველოში" სიაში.

შესვლასტატიის შესაფასებლად.

დავით გარეჯის სამონასტრო გამოქვაბულის კომპლექსი

სტატიის ავტორი

ალა სმირნოვა

მე ვარ ალა სმირნოვა, და მე სრულიად ვარ შეყვარებული საქართველოში. ჩემი ვნებაა გაზიარება საოცარ ისტორიებს და ამ ქვეყნის მდიდარ ძველ კულტურაში. როგორც საქართველოს ღიარმოსანების ექსპერტი, მე მზად ვარ გაგაცნობებთ კავკასიურ სტუმრობის, უჩვეულო ტრადიციებისა და უნიკალური პეიზაჟების ჯადოსნურ მსოფლიოს. ჩემთან თქვენ გაიცნობთ საქართველოს ყველაზე უცნაურ კუთხეებში!

განახლებულია: 1 თვე წინ

11 комментариев

შედით კომენტარის დასატოვებლად

V
viktoriadosmetovaივნისი, 30 კვირა
Вау, просто вау!
Как незаметно спрятался Монастырь Гареджи в горах, как комфортно уместился там.
Монастырь похож на запутанный лабиринт, полный тайн и секретов, средневекового волшебства.
V
viktoriadosmetovaივნისი, 30 კვირა
Вау, просто вау!
Как незаметно спрятался Монастырь Гареджи в горах, как комфортно уместился там.
Монастырь похож на запутанный лабиринт, полный тайн и секретов, средневекового волшебства.
Е
Еленаმაისი, 25 შაბათი
Монастырь Гареджи, основанный 13-ю ассирийскими Отцами, действительно является одним из самых таинственных и красивых мест в Грузии. Пещерный комплекс гареджийских монастырей привлекает туристов со всего мира своей уникальной архитектурой и богатой историей. Это место не только духовного, но и культурного значения, которое обязательно стоит посетить каждому, кто интересуется историей и культурой Грузии.
А
Аделинаაპრილი, 12 პარასკევი
О, Давид Гареджи! Я была там прошлым летом и просто влюбилась в этот пешеходный комплекс. Пещеры, в которых расположен монастырь, создают неповторимую атмосферу духовности и умиротворения. Великолепные виды с верхней площадки заставляют забыть о времени, погружаясь в величие истории этого места. Было бы замечательно вернуться туда снова и снова, чтобы насладиться красотой Грузии и духовной глубиной Давид Гареджи.
К
Клараმარტი, 26 სამშაბათი
Я просто потерялась в ощущениях! Это место вызывает невероятное восхищение и уважение к тому, что люди могли создать столь величественное и в то же время духовное пространство в таких непростых условиях. Я поражена их преданностью и верой, которая воплощена в каждом камне и каждой пещере этого монастырского комплекса. Путешествие в такие места наполняет душу умиротворением и дает возможность задуматься о глубоких аспектах жизни и смысле бытия.
Y
yshorts0.078ივნისი, 22 ხუთშაბათი
Мое путешествие в Сагареджо стало незабываемым благодаря посещению пещерного комплекса Давида Гареджи. Когда я впервые увидела эти древние пещеры, они оставили на меня глубокое впечатление. Стены пещер украшены фресками и символами, раскрывающими историю и духовность этого места. Внутри пещеры царит особая атмосфера покоя и благочестия. Я ощущала, как время замирает, и я погружаюсь в прошлое, в мир духовного размышления и молитвы. Величественные купола и арки пещерного комплекса создают впечатление, будто я нахожусь в сокровищнице древнего искусства и мудрости. Путешествие по пещерному комплексу Давида Гареджи стало для меня уникальным опытом, расширившим моё понимание истории и религиозных традиций Грузии. Я рекомендую всем посетить это место и окунуться в его магическую атмосферу, чтобы почувствовать силу духовного наследия, которое здесь пребывает.
Н
Надеждаივნისი, 03 შაბათი
Сейчас Давид-Гареджи не просто комплекс пещер. Там много элементов и даже помещений достроены из камня и дерева, на фотографиях хорошо видно. Было бы интересно узнать, кто и когда всё это создавал. Были умельцы среди монахов? Нанимали рабочих? Печально, что монастырь неоднократно был разорён, но постоянные набеги монголов и османов вкупе с расположением комплекса, думаю, не оставляли ему шансов. В политическом плане и сейчас не всё гладко, поскольку через территорию монастырей проходит граница с Азербайджаном. Кроме опечаток, в тексте заметила серьёзную неточность: цитата "...а именно в 1424 года, император Александр I передал монастырь в подчинение Патриаршему собору...". Российский император Александр I, который внук Екатерины II, к Грузии 1424 г. никакого отношения не имеет. В Грузии в этот год правил царь Александр I Великий Багратиони.
V
vponomareva383ოქტომბერი, 24 ორშაბათი
Монастырь Гареджи, основан13-ю ассирийскими отцами, а история гласит, что начало этому монастырю положил Давид. Также, в этой статье прочитала, что у этого здания очень большой свой комплекс активностей. Поэтому я очень была бы рада походить по развалинам, сделать классные фотографии и его посетить с друзьями. Это был бы шикарный выходной.
B
bikteeva94ოქტომბერი, 13 ხუთშაბათი
Я люблю такие интересные места, как пещеры! Монастырский пещерный комплекс Давид Гареджи является одним из самых знаменитых религиозных центров страны. Это самый старинный пещерный комплекс, дата его основания – 1 половина 6 века! Только представьте себе! Очень интересная и подробная статья, с очень красивыми фотографиями!
В
Владаოქტომბერი, 27 ოთხშაბათი
Просто невероятная история монастырского комплекса. Пережить несколько набегов, несколько восстановлений, и все равно донести до наших дней какие-то кусочки истории. Уверена, что лепнина покорит сердца многих. Правильно говорят, что это место обязательно для посещения туристами Грузии. Такое место просто невозможно обойти стороной.
- B
  bikteeva94იანვარი, 07 შაბათი
  Монастырский пещерный комплекс Давид Гареджи является одним из самых знаменитых религиозных центров страны. И поэтому, кто очень увлекается подобной темой, с удовольствием посещают эти окрестности! Здесь очень богатая и насыщенная архитектура внутри сооружения, стены украшают портреты грузинских царей.