ქართული კინოს ისტორია კინოფილმებსა და სახეებში. ქართველი მსახიობები.

ქართული კინო შეიძლება შევადაროთ ეროვნულ ქართულ სამზარეულოს. ეკრანზე არანაკლებ აშკარაა ყველა პიკანტურობა, სიმკვეთრე, ბუნებრიობა, გემო და ფერი. რომელიმე კერძის გასინჯვის შემდეგ, თქვენ აუცილებლად იგრძნობთ და აღფრთოვანებული დარჩებით მისი გემოთი, უფრო და უფრო მეტს მოითხოვთ.

ახლა კი ფანი ხარ ქართული კინო. მოდით უფრო ღრმად ჩავიხედოთ ამ ფენომენში. ქართული კინო მალე ასი წლის გახდება. საქართველო შეუერთდა კინოს ხელოვნებას ადრე, გაეცნო ინდუსტრიას რუსეთისა და ევროპის ქვეყნების შემდეგ.

პირველი ქართული ფილმები იყო დოკუმენტური ფილმების ჟანრში შესრულებული ნამუშევრები, რეჟისორი ვასილი ამაშუკელი, გადაღებული 1907 წლიდან 1912 წლამდე პერიოდში. სამწუხაროდ, მისი ავტორობის ერთადერთი სრულმეტრაჟიანი ფილმი, "აკაკი წერეთლის მოგზაურობა რაჭა-ლეჩხუმში", პირვანდელი სახით არ შემონახულა და ახლა მხოლოდ რამდენიმე ფრაგმენტის ნახვა შეგვიძლია.

მაგრამ ეს ფირზე შეიძლება ითქვას, რომ პირველი სრულმეტრაჟიანი დოკუმენტური ფილმი მსოფლიოში. საქართველოს ტერიტორიაზე კინემატოგრაფიის ჩამოყალიბების დასკვნით ეტაპად შეიძლება ჩაითვალოს ბოლშევიკებისთვის საქართველოს დემოკრატიული რესპუბლიკის დაკარგვისა და ქვეყანაში საბჭოთა ხელისუფლების დამყარების პერიოდი.

1920-იან წლებში შემოქმედებითი საქმიანობა დაიწყეს ისეთმა რეჟისორებმა, როგორებიც არიან მიხეილ ჭიაურელი, ნიკოლოზ შანგელაჩი, კოტე მიქაბერიძე და მიხეილ კალატოზიშვილი. სწორედ მათი შემოქმედებითი მოღვაწეობის პერიოდში იძენს ქართული კინო მისთვის დამახასიათებელ თავისებურებებს, კერძოდ, ეროვნულ არომატს, რბილ იუმორს და ადამიანებისადმი სიმპათიას.

ეს არ არის შანსი, რომ მათ მიაჩნიათ, რომ ეს არის ქართული კინო ტრაგიკომედიის საოცარი ჟანრის სამშობლო გახდა. მიუხედავად იმ დროს არსებული საბჭოთა პროპაგანდისა და ცენზურის მიერ დამკვიდრებული ხისტი ჩარჩოებისა, ქართველმა კინემატოგრაფისტებმა შეძლეს და შექმნეს ცეკვითა და მუსიკით სავსე ორიგინალური და ორიგინალური ფილმები, რომლებიც პოპულარული და საყვარელი იყო მაყურებლისთვის მთელ საბჭოთა კავშირში.

სტუდია "საქართველო-ფილმი" ქართული კინო სამყაროს გული გახდა. ეს არ არის მხოლოდ უდიდესი კინოსტუდიის სახელი, არამედ მთელი ეპოქა, რაც ხარისხის ნიშანია და სიამაყის საკითხია. ეს კი დამსახურებული ტიტულია, რადგან საქართველოს ბაზაზე 1200-მდე ფილმია გადაღებული-ფილმი, რომელთაგან 100 მსოფლიოს კინოფესტივალებზე დაჯილდოვდა.

ცნობილი ადგილის დაარსების წელი იყო 1921 წელი. 1930-იან წლებში აქ დაიწყო ანიმაციური ფილმების წარმოება, მოგვიანებით კი დოკუმენტური ფილმები და პოპულარული მეცნიერება. საინტერესო დეტალია ის, რომ აქ უფრო ხშირად, ვიდრე სხვა კინოსტუდიებში, ფილმებს ქალები იღებდნენ. ძნელი სათქმელია, ეს უბედური შემთხვევაა თუ ეროვნული ხასიათი.

ქართული კინოს ისტორიაში დიდი ტრაგედია იყო 2005 წელს სტუდია "საქართველო-ფილმის" შენობაში გაჩენილი ხანძარი, მაშინ ხანძრის შედეგად უზარმაზარი არქივი განადგურდა. მაგრამ დიდი ფილმები შეიძლება შევადაროთ ხელნაწერებს, ისინი ასევე არ იწვებიან და არასოდეს დაივიწყებენ. გასული საუკუნის 70-იანი და 80-იანი წლები ხასიათდება ქართული კინოს აყვავების პერიოდით და საავტორო კინოთი, რეჟისურით, სადაც თითოეული ფირი ცალი ნაწარმოებია.

1970 წელს შედგა რეჟისორ ოთარ იოსელიანის ფილმის "იქ ცხოვრობდა სასიმღერო შაშვი" გამოშვება, რომელიც საეტაპო იყო საბჭოთა ინდუსტრიისთვის. 1969 წელს გამოიცა გიორგი შენგელაის "ფიროსმანი", რომელიც ცნობილი ქართველი პრიმიტიული მხატვრის ცხოვრებასა და მოღვაწეობას მიეძღვნა ნიკო ფიროსმანი.

ასევე ცოდვა იქნებოდა არ აღინიშნოს ქართული კინოს ოსტატი თენგიზ აბულაძე, რომელიც ფლობს ასეთი ცნობილი ადამიანის ავტორობას არა მხოლოდ სსრკ-ში, არამედ მსოფლიოში, 1977 წლის ფილმი "სურვილების ხე", ასევე ნიჭიერი ნოდარ მანაგაძე, რომელმაც გადაიღო "როგორ დაქორწინდნენ კარგი თანამემამულე" და შესაბამისად 1975 და 1977 წლების "გაცოცხლებული ლეგენდები".

გარდა ზემოაღნიშნულისა, ლეგენდარული ქართული ნაწარმოებების "ოქროს პანთეონს" შეიძლება მივაკუთვნოთ შემდეგი: ოთარ იოსელიანის "გიორგობისთვე". "დიდი მწვანე ველი" - მერაბ კოკოჩაშვილი. "არაჩვეულებრივი გამოფენა.""კრანკები" - ელდარ შენგელაია, რომელმაც საფუძველი ჩაუყარა ეზოპეს ენას კინოში.

ჩვენ შეგვიძლია ვთქვათ ლეგენდარული "მიმინო" და " არ მწუხარებას!,, რომლის ავტორია გიორგი დანელია. მისი ნახატები დღემდე კომედიის მაგალითებად ითვლება. 1980-იანი წლების დასაწყისში იგივე ელდარ შენგელის" ცისფერი მთები " ჭექა-ქუხილი იყო, რადგან ისინი შეიცავდნენ სსრკ-ს დაშლის პროგნოზს. რეზო ჩხეიძის ფილმი "ლურჯა მაგდანა" კანის კინოფესტივალზე დაჯილდოვდა, თენგიზ აბულაძის "მონანიება" კი იქ გრან-პრით დაჯილდოვდა.

ცნობილ რეჟისორებთან და ნახატებთან ერთად აღსანიშნავია ის ქართველი მსახიობები, რომლებმაც ჩვენი საყვარელი გმირები გვაჩუქეს. ესენი არიან გივი ბერიკაშვილი, ვახტანგ კაკაბიძე, სოფიკო ჭუარელი, სერგო ზაქარიძე, კახი კავსაძე, ნატო ვაჩნაძე, ლიკა ქავჟარაძე და მრავალი სხვა. ჩვენ შეგვიძლია ვისაუბროთ მათ უნიკალურ მხატვრულობაზე და წარმოუდგენელ სიკაშკაშეზე დიდი ხნის განმავლობაში. და კიდევ უკეთესი მხოლოდ ამის დანახვა!

საბჭოთა კავშირის დაშლისა და საქართველოს დამოუკიდებელ და სუვერენულ ძალად ჩამოყალიბების შემდეგ კინოინდუსტრია ვარდნაში იყო. ამის მიზეზი ის იყო, რომ ახალ სახელმწიფოს ბევრი სხვა პრობლემა და საზრუნავი ჰქონდა, ამიტომ ახალი ფილმების შესაქმნელად უბრალოდ დრო და ფული არ იყო. ამის გამო ბევრი მსახიობი და რეჟისორი იძულებული გახდა ემიგრაციაში წასულიყო სხვა ქვეყნებში.

მაგალითად, თეიმურაზ ბაბლუანი და ოთარ იოსელიანი პარიზში გადავიდნენ საცხოვრებლად, სადაც დღესაც აგრძელებენ შექმნას. ამ უკანასკნელის ავტორობით ექსტრემალური ფილმი სახელწოდებით "შანტრაპა" გამოვიდა 2010 წელს. სხვათა შორის, საფრანგეთში თეიმურაზის ვაჟი, რეჟისორი გელა ბაბლუანი გახდა ნოარის ფილმის "ცამეტი" ავტორი, რომელიც მოგვიანებით საკულტო გახდა.

მაგრამ საქართველოში კინოზე საბოლოო ჯვრის დადება არ ღირს. ბოლო წლებში პოზიტიური ტენდენცია იყო, მთავრობა იწყებს შიდა კინოს მხარდაჭერას.